تعریف تئاتر در عصر مسیحیت:

با مصلوب شدن حضرت مسیح(ع) به دستور احکام روم و به رغم کشتار مسیحیان، قدرت مسیحیت پس از دو قرن به تدریج افزایش یافت و این در زمانی بود که تئاتر در امپراتوری رم از نظر تعداد اجراها و تنوعشان تا قرن چهارم میلادی به اوج خود رسیده بود.

کنستانتین (Konstunten) امپراتور روم در سال 337_324 میلادی ناگریز ، مسیحیت را قانونی اعلام کرد و کمی بعد تئودوسیوس در سال 393 هر مذهب دیگری غیر از مسیحیت را غیر قانونی شناخت.

لذا پس از حدود 400 میلادی یکی از منابع اصلی تغذیه ی تئاتر رومی یعنی جشنواره ها متروک شد و دیگر جشنواره ای برای بزرگداشت خدایانی که از نظر مسیحیت کفر تلقی میشد برپا نگردید.

به مرور کلیسای کاتولیک قلمرو اقتدار خود را روز به روز بیشتر و استوار تر کرد و یکی از بزرگان کلیسا، تئاتر را ((جایگاه شیاطین)) نامید.

در ابتدای قرن چهارم میلادی شورای کلیساها به کشیش هایی که در مراسم عروسی برای انجام ازدواج حاضر میشدند دستور داد به محض ورود گروه های نمایش محل عروسی را ترک کنند، به این طریق بازیکنان نمایش های شاد و میم ها برای حفظ  سنت های بازیگری به شعبده بازی، آکروبات و تردستی های گوناگون از روستایی به روستایی رفتند و دور از چشم ایادی کلیسا به کار نمایش پرداختند.

اما خود کلیسا که قدرتمند شده بود، پی به قدرت تئاتر برد و توسط اسقف ها و طلبه های مسیحی دست به اجرای نمایش هایی زد که مضامین آنها از انجیل گرفته شده بود و عمدتا برای اجرا در روزهای عید پاک تنظیم شده بود.

این نمایش ها در محراب کلیساها، صومعه ها و دیرها برای مومنان مسیحی اجرا می شد و به زودی این نمایش ها وسیله ی مهمی برای جان دادن به اصول کتاب مقدس و کلیسا شد.

نمایش های مذهبی قرون وسطی به دو دسته تقسیم می شوند:

نمایش های میستری Mystry و نمایش های میراکل Mircle.

این نمایش ها بر قصص مذهبی به خصوص مضامین کتاب مقدس تنظیم یافته و عمده ترین شکل نمایش های قرون وسطی محسوب می شوند.

در میستری رمز و راز کلیسا و سرگذشت اندوهناک حضرت مسیح دستمایه ی نمایش قرار گرفت و در دسته ی دوم یعنی میراکل ها (به معنی معجزه) توانمندی ها، کرامات، و معجزات حضرت مسیح نشان داده می شد.

در قرون وسطی در کنار این گونه نمایش های کلیسایی، مورالیته ها (Moralethe) و کمدی هایی موسوم به فرس Farec نیز به اجرا در می آمد.

تعریف تئاتر در عصر رنسانس:

در پی جنگ های صد ساله ی صلیبی بالاخره در سال 1453 قسطنطنیه توسط ترکان عثمانی فتح گردید و رم شرقی برچیده شد.

بسیاری از عوامل امپراتوری بیزانس بار دیگر راهی ایتالیا شدند و همراه خود دست نوشته های قدیمی یونان و روم را هم بردند.

با اختراع ماشین چاپ در سال 1456 این آثار به صورت گسترده ای در دسترس محققین قرار گرفت و بسیاری از آنان به زبان های دیگر ترجمه شدند از جمله آثار روح فلاسفه و نمایشنامه نویسان یونان و رم باستان.

با چاپ این آثار روح تازه ایی در کالبد هنر و ادبیات قرون وسطایی دمیده شد.

توجه به تمدن و هنر باستان باعث احیای دوباره هنرها گردید.

قبل از پایان قرن شانزدهم سرزمین های ایتالیا، انگلستان و اسپانیا تئاترهایشان شکوفا شد و نمایشنامه نویسان بزرگی را پروراند.

هم انگلستان و هم اسپانیا تحت تاثیر فرهنگ یونان و روم باستان قرار داشتند؛ اما تئاترهایشان نتیجه ی منطقی و دنباله ی فعالیت های تئاتری قرون وسطی بود.

با اختراع چاپ در سال 1456 منابع یونانی و رومی در دسترس قرار گرفت و مطالعه شد.