آموزش عکاسی

آنچه که باید درباره چاپ در عکاسی بدانید

تعریف چاپ در عکاسی:

پس از اتمام مراحل ظهور فیلم، فایل نگاتیو آرشیو شده به لابراتور چاپ فرستاده می شود تا از تصویر نگاتیو (منفی) که در مرحله ی ظهور بر روی فیلم آشکار شده بود، تصویر پزتیو (مثبت) به دست آید.

اما قبل از ورود به مرحله ی چاپ عکس، باید اصلاحاتی در نگاتیو به دست آمده حاصل شود و این مرحله ای است بین مرحله ی ظهور فیلم و چاپ عکس که به پروسه ی رتوش معروف است.

 

رتوش نگاتیو در چاپ عکاسی:

رتوش نگاتیو، مرحله ی اصلاحات جزئی نقایصی است که هنگام عکاسی و نورپردازی، رفع نشده است.

رتوش، بیشتر در عکاسی پرتره کاربرد دارد، ولی ذکر این نکته مهم است که نباید نقایص نورپردازی غیر اصولی را بر چهره که منجر به تشکیل سایه ها و حالات ناخوشایند می شوند، به کمک رتوش بر روی نگاتیو اصلاح کرد. بلکه فقط و فقط در مواقع بسیار ضروری که رفع عیوب سر صحنه ی عکاسی به کمک نورپردازی و انتخاب زاویه ی بهتر امکان پذیر نیست، رتوش نگاتیو انجام خواهد شد.

برای رتوش، نگاتیو را بر روی جعبه ی نور (Light Box) قرار داده و توسط انواع مختلف مدادهای متنوع (H، B، HB) اعمال رتوش را امولسیون، مداد کشید.

انواع مدادها هرکدام بنا به موقعیتی خاص در رتوش نگاتیو کاربرد دارند که عبارت اند از:

1_مدادهای نرم (گروه B) برای رتوش سطوح بزرگ.

2_مدادهای سخت (گروه H) برای رتوش سطوح بسیار کوچک و محل های ظریف

3_مداد های متوسط (گروه HB) برای سطوح متوسط که نه احتیاج به ظریف کاری دارد و نه پخش یکنواخت و یکدست.

در رتوش نگاتیو تمامی انواع مدادها کاربرد دارند ولی مدادهای HB عمومیت بیشتری خواهند داشت.

در طرز کار مدادها باید توجه داشت که نوک مدادهای رتوش باید بلند و اندکی تیز باشد و بهترین شیوه برای مداد زدن، ایجاد خطوط ملایم به صورت دوار ات و هاشور زدن یا روش های مشابه نتیجه ی مطلوبی نخواهد داد.

پس از پایان رتوش، نگاتیو آماده ی مرحله چاپ است. برای به دست آوردن تصویری مثبت (پزتیو) از روی تصویر منفی (نگاتیو) وارد مکانی به نام لابراتور یا تاریکخانه (Dark Room) خواهیم شد که اتاقی است کاملا تاریک.

لابراتور چاپ همانطور که از نام آن مشخص می شود از لحاظ عبور نور، کاملا عایق بندی شده است.

فضای داخلی آن به دو بخش خشک (Dry) و تر (Wet) تقسیم می شود:

در قیمت خشک، نوردهی به کاغذ و اعمال بزرگ نمایی انجام می شود و در قسمت تر عکس ظاهر می شود.

 

آگراندیسمان در چاپ عکاسی (Enlarging):

عمل بزرگ نمایی تصویر را در چاپ عکس، آگراندیسمان می گویند. این عمل توسط وسیله ی بزرگساز به نام آگراندیسور انجام می شود.

آگراندیسور از قسمت های زیر تشکیل شده است:

1_وسیله ی تنظیم و یکنواخت کردن نور (Condenser)

2_ کاش فیلم (Negative Carrier)

3_ فانوسی قابل ارتجاع (Flexible bellows)

4_ لنز (Enlarging Lens)

5_فیلتر قرمز نور ایمن (Red Safelight Filter)

6_پایه ی دستگاه (Base Booard)

7_گیره های واضح سازی تصویر (Focus Control)

8_اهرم تنظیم ارتفاع (High Control)

آگراندیسورها در دو نوع متفاوت برای چاپ عکس رنگی و چاپ سیاه و سفید به بازار عرضه می شوند و تفاوت آن ها علاوه بر منبع نور در این است که آگراندیسورهای رنگی، مجهز به فیلترهای رنگی می باشند و هنگامی که فیلترها در وضعیت صفر هستند می توان برای چاپ سیاه و سفید نیز از آن ها بهره جست ولی آگراندیسورهای سیاه و سفید را به دلیل فقدان فیلترهای رنگی نمی توان برای چاپ عکس رنگی به کار برد و فقط خاص چاپ سیاه و سفید می باشند.

برای انجام عمل آگراندیسمان، نگاتیو موردنظر را در کاش فیلم جاسازی کرده و سپس کاغذ عکاسی را در کاش کاغذ جای می دهید و عمل نوردهی از نگاتیو به کاغذ را انجام داده تا تصویر پزتیو ثبت شود.

توجه کنید که کاغذ عکاسی نیز مانند فیلم، دارای امولسیون یا سطح حساس به نور است و سطح دیگر کاغذ، پشت کاغذ است که حساسیتی به نور ندارد.

سطح حساس امولسیون کاغذ باید رو به بالا به سمت نگاتیو قرار گیرد.

سطح حساس برخی کاغذها بافت دار است که با لمس آن می توان پشت و روی کاغذ را تشخیص داد ولی امولسیون برخی کاغذها فاقد بافت می باشد که در این صورت با کمی رطوبت می توان سطح حساس را از پشت کاغذ تشخیص داد. زیرا رطوبت در سمت امولسیون، باعث چسبندگی می شود.

علاوه بر این، کاغذهای عکاسی معمولا رو به سمت امولسیون دارای انحنا می باشند.

 

پروسه ی ظاهرسازی عکس در چاپ عکاسی (The Final Print-Procedure):

مرحله ی قبل که شامل نوردهی به پزتیو است عملیات بخش خشک تاریکخانه می باشد و پس از این مرحله وارد بخش تر لابراتور که شامل مراحل ظهور، توقف، ثبوت و شستشو می باشد خواهیم شد.

داروهای ظهور فیلم با ظهور عکس متفاوت است و داروهای متنوع ظهور عکس همگی از کنتراست و قدرت بیشتری نسبت به داروهای ظهور فیلم برخوردارند.

بنابراین اگر از داروی ظهور فیلم برای ظهور عکس استفاده کنید تصویر کم کنتراست و بی رمق خواهد شد. ولی اگر از داروهای ظهور عکس برای ظهور فیلم بهره گیرید، کنتراست فیلم بسیار بالا خواهد رفت.

توجه کنید که در قسمت تر لابراتور، محلول های ظهور را با نسبت تعیین شده در راهنمای دارو و در درجه ی حرارت 20 سانتی گراد تهییه کرده و هر یک را در ظرف و تشتک مخصوص بریزید.

کاغذ عکاسی که قبلا در بخش خشک لابراتور با آگراندیسور، نور داده اید را به طور یکنواخت و یک باره به نحوی که قسمت امولسیون رو به بالا باشد در محلول ظهور وارد کنید و به آرامی توسط انبر حرکت دهید.

زمان ظهور کاغذهای عکاسی یک دقیقه و نیم حداکثر سه دقیقه است. پس از پایان این مدت کاغذ را از تشت ظهور، خارج کرده و بلافاصله در محلول توقف وارد کنید و سپس به آرامی و به صورت ممتد کاغذ را از تشت توقف خارج نمایید. پس از آن کاغذ را به درون محلول ثبوت وارد کنید.

زمان مناسب برای مرحله ی ثبوت بین 5 الی 10 دقیقه می باشد.

در طی این مدت نیز باید کاغذ عکاسی را در تشت ثبوت، حرکت داد یا محلول را هم زد تا ثابت شدن عکس به طور یکنواخت و مناسب انجام گیرد.

پس از پایان این مدت باید کاغذ را حداقل 20 دقیقه با آب جاری شستشو داد.

مرحلهشستشو بقایای داروهای ظهور، توقف و ثبوت را از روی عکس پاک می کند. بنابراین مرحله ی مهم و حساسی است و هر چه بیشتر طول بکشد بهتر و مطمئن تر خواهد بود. به همین علت بهتر است عکس ها را در تشت شستشو قرار داده و آب و خروج آن از تشتک، عکس در معرض آب تمیز قرار گرفته و شستشو داده شود.

پس از پایان این مدت، عکس را از تشتک خارج کرده و با دقت و ملایمت آن را با پارچه ای بدون پرز، خشک نموده و سپس به نحوی که تصویر به سمت بالا قرار گیرد، کاغذ را درون خشک کن مخصوص قرار دهید.

پس از در آمدن کاغذ از درون خشک کن، تصویری مثبت (پزتیو) در دست خواهید داشت.

 

کاغذ عکاسی در چاپ عکاسی:

کاغذهای عکاسی که به رنگ سفید یا کرم می باشند دارای انواع مختلف و مشخصه های گوناگون بوده و تقسیم بندی چهارگانه ای برای انواع شاخص آن ها منظور شده تا هر کاغذ با چهار مشخصه ی زیر معرفی شود:

الف) ابعاد کاغذ

ب)سطح کاغذ

ج) جنس کاغذ

د) کنتراست کاغذ

ابعاد کاغذهای عکاسی در چاپ عکاسی:

کاغذهای عکاسی با توجه به کاربردشان دارای ابعاد مختلفی می باشند مانند قطع کارت پستالی، قطع معمولی و کاغذهای متری.

قطع کارت پستالی دارای ابعاد 15*10 سانتی متر و قطع معمولی دارای سایزهای متنوع 24*18، 25*20، 30*24، 40*30 و 60*50 سانتی متر می باشد.

کاغذهای متری هم که برای چاپ عکس های بزرگ و پوستری کاربرد دارند در توپ هایی با طول 10 متر و با عرض های 60، 100 و 132 سانتی متر به بازار عرضه می شوند.

 

سطوح کاغذهای عکاسی در چاپ عکاسی:

کاغذهای عکاسی از جهت بافت سطح، به سه نوع براق (lossy)، مات (att) و نیمه مات تقسیم می شوند. از کاغذهای براق بیشتر برای چاپ عکس هایی که وضوح بالا و جزئیات فراوان در آن ها هدف اصلی است، استفاده می شود ولی کاغذهای مات برای چاپ عکس هایی با هدف نمایشی و دراماتیک مناسب ترند.

 

جنس کاغذهای عکاسی در چاپ:

کاغذهای عکاسی معمولا از دو نوع کاغذی یا پلاستیکی می باشند.

کاغذهای پلاستیکی نیاز به زمان نوردهی کم تری دارند و آشکار شدن تصویر اولیه در مرحله ی ظهور عکس نیز بر روی آن ها سریع تر انجام می گیرد و حمام شستشو برای آن ها در 4 دقیه کافی است.

پس از زمان پروسه ی نوردهی توسط آگراندیسور، ظهور، توقف، ثبوت و شستشو برای کاغذهای پلاستیکی از نوع کاغذی کوتاه تر است.

فقط مرحله ی خشک شدن آن ها بیشتر طول می کشد. زیرا گرمای زیاد و شدید خشک کن، این کاغذها را چروک کرده و موجب می شود به دستگاه خشک کن بچسبند.

بنابراین باید آن ها را در مدتی طولانی تر در هوای آزاد، آویزان کرده و با دادن فرصت به آنها، منتظر خشک شدن عکس بود.

کنتراست کاغذهای عکاسی:

کاغذهای عکاسی از جهت کنتراست و تونالیته ای که در تصویر ایجاد می کنند نیز دارای طبقه بندی ویژه ای هستند:

 

کاغذهای کم کنتراست (Soft):

این کاغذها را کاغذهای نرم نیز می گویند. کار با این نوع کاغذها موجب می شود درجات خاکستری در تصویر زیاد شود و تونالیته ی خاکستری افزایش یابد به طوری که تصویر، تخت و فاقد برجسته نمایی کافی می شود.

اگر بخواهیدکنتراست کم و تونالیته ی گسترده ای از درجات خاکستری داشته باشید و تصویری نرم و فاقد خشونت ارائه دهید، این کاغذها بسیار مناسب خواهند بود و همچنین اگر بخواهید تصویری نرمال از نگاتیو پرکنتراست به دست آورید باید چنین نگاتیوی را بر روی کاغذ کم کنتراست چاپ کنید تا عکسی نسبتا متعادل به دست آید.

کاغذهای پرکنتراست (Hard):

این کاغذها را کاغذهای سخت نیز می نامند. چاپ بر روی این نوع کاغذها باعث می شود درجات خاکستری و تونالیته ها کاهش یافته، تضاد بین تیرگی و روشنی افزایش یابد و کنتراست تصویر بالا رود که چنین تصویری خشن و دینامیک خواهد بود. همچنین می توان تصویر حاصل از نگاتیوهای ضعیف و کم کنتراست را با چاپ بر روی این کاغذها به مقدار قابل توجهی اصلاح و متعادل نمود.

 

کاغذهای متعادل (Normal):

این نوع کاغذ که مورد مصرف بیشتری نسبت به دو نوع قبل دارد دارای تونالیته و کنتراست متعادلی بوده (حد واسط دو نوع قبل می باشد) و کنتراست تصویر به دست آمده از آن ها در حد متوسط است. نگاتیوهایی که به صورت صحیح عکس برداری و ظاهر می شوند از درجه ی تیرگی و روشنایی لازم و درجات خاکستری میانه ای برخوردارند.

با چاپ چنین نگاتیوهایی بر روی کاغذهای کنتراست متوسط، یک چاپ نرمال و متعادل به دست خواهد آمد که نه پرتنالیته و نه پر کنتراست خواهد بود.

 

کاغذهای متغیر (Variable Contrast= Multi Grade= Poly Contrast):

کاغذهای کنتراست متغیر، کاغذهای ویژه ای هستند که به کمک فیلترهای رنگی مخصوص سر راه چاپ می توان کنتراست آن ها را تغییر داد.

فیلترهای تغییر کنتراست درجاتی از ارغوانی و زرد هستند که با غلظت های مختلف برای ایجاد کنتراست های متفاوت بر سر مسیر نور آگراندیسور قرار می گیرند.

فیلتر زرد برای کاهش کنتراست و فیلتر ارغوانی برای افزایش کنتراست به کار می رود و نیز هر چه فیلتر، غلیظ تر باشد اثرات خاص آن بیشتر می شود.

چاپ کنتاکت (Printing a Contact sheet):

کنتاکت چاپ پزتیو هم سایز نگاتیو است به نحوی که فیلم ها مستقیما بر روی کاغذ عکاسی قرار گرفته و توسط آگراندیسور، نوردهی می شوند و سپس تمامی مراحل ظهور، توقف، ثبوت و شستشو که در چاپ توضیح داده شد، روی آن انجام می گیرد.

در چاپ کنتاکتباید سطح حساس امولسیون یعنی قسمت مات نگاتیو به صورت کاملا صاف و مسطح بر روی سطح حساس کاغذ قرار گیرد و نوردهی شود.

کاغذ مناسب برای چاپ کنتاکت، کاغذ متوسط و نرمال است و میزان و زمان نوردهی هم باید متعادل باشد تا بتوان نسبت به چاپ عکس های اصلی، اقدامات لازم را نموده و کاغذ مناسب و زمان نوردهی لازم را برگزید.

چاپ کنتاکت از مراحل حساس و مهمی است که اغلب عکاسان علاقه ای به انجام آن ندارند. اما وجود کنتاکت، باعث دوام و طول عمر نگاتیوها می شود زیرا به جای استفاده مستقیم از فایل نگاتیو، می توان تصاویر موردنظر را از روی کنتاکت ها بررسی و انتخاب کرد. بنابراین پس از ظهور فیلم ها، بهتر است قبل از اقدام به چاپ نهایی عکس ها از آن ها کنتاکت تهییه کنید.

 

نوار آزمون در چاپ عکاسی (Test Strip):

فیلم های مختلف، حساسیت های متفاوت دارند و همچنین حساسیت کاغذها نسبت به نور، متفاوت است پس بهتر است قبل از چاپ نهایی، میزان نوردهی صحیح، محاسبه شود.

بدین منظور و برای صرفه جویی در مصرف کاغذ و دارو، ابتدا با یک تکه کاغذ، زمان مناسب برای نوردهی محاسبه می شود که به این کاغذ تست نوردهی نوار آزمون می گویند.

برای تهیه ی این نوار باید تکه ای از کاغذ عکاسی موردنظر را در کاش قرار دهید و فیلم ها را طوری در کاش بگذارید که قسمت مات فیلم رو به سطح حساس کاغذ عکاسی قرار گیرد.

سپس به کمک مقوا بخشی از مسیر نور را بر روی کاغذ عکاسی مسدود کرده و به بقیه کاغذ 5 ثانیه نور دهید بعد مقوا را کمی کنار کشیده و دوباره 5 ثانیه نور دهید و این کار را تا وقتی که تمام سطح کاغذ عکاسی نور ببیند ادامه دهید.

 

پس از اتمام مراحل ظهور و چاپ عکس، تصویری دارید که تست نوردهی از 5 ثانیه شروع و به صورت پله ای در زمان های 10 و 15 و 20 و 25 و 30 و … ادامه می یابد.

با انتخاب بهترین پله از جهت نوردهی می توانید قبل از اقدام به چاپ نهایی، بهترین میزان و زمان نوردهی را انتخاب و فیکس کنید سپس با در دست داشتن نوار آزمون و کنتاکت، وارد مرحله ی چاپ نهایی شده تا بتوانید از نگاتیوها یکی یکی نسخه ی پزتیو و تصویری نهایی به دست آورید.

هنگام چاپ عکس ها گاه با اشکالاتی مواجه می شوید که باید با روش های خاصی اقدام به اصلاح آن ها نمایید و نیز گاه با این ترفندها و تکنیک های ویژه می توان اقدام به خلق تصاویری خاص نمود. در این قسمت، روش های کنترل چاپ عکس و تکنیک های ویژه ی عکاسی در پروسه ی لابراتور را که به قصد رسیدن به اهداف گوناگون انجام می گیرد بررسی خواهیم نمود:

داجینگ (Dodging):

گاهی اوقات جزئیات قسمتی از نگاتیو بر روی عکس دیده نمی شود و در تصویر نهایی روشن تر یا تیره تر می شود. در چنین شرایطی به محل های روشن تر (که بر روی نگاتیو تیره تر است) بیشتر از بقیه ی قسمت ها نور می دهیم و از تابش نور به محل های تیره تر (که بر روی نگاتیو روشن تر است) جلوگیری خواهیم کرد (زمان مناسب نوردهی از طریق نوار آزمون مشخص خواهد شد)

جلوگیری از نور را داجینگ یا سایه اندازی و نوردهی مضاعف را سوزاندن می گویند.

در انجام این روش ها به کمک دست و وسایل دیگر، بخش موردنظر را مسدود کرده تا از تابش نور به آن قسمت جلوگیری شود.

طبیعی است که اگر عامل مسدود کننده (دست، کاغذ و …) بی حرکت باشد، مرز مشخصی بین فضاهای تیره و روشن ایجاد می شود که طبیعی و خوشایند نیست پس بهتر است در این روش، عامل مسدود کننده متحرک باشد.

 

 

پزتیو کردن در چاپ عکاسی(Spotting):

گاه بر روی عکس، خط و خش و دانه های سفید و سیاهی دیده می شود که در زیبایی و سلامت کار، تاثیر بسیار منفی و ناخوشایندی می گذارد. معمولا خط های سفید روی تصویر ناشی از وجود گرد و غبار بر روی نگاتیو، کاش لنز آگراندیسور، کندانسور و حتی کاغذ عکاسی بوده ولی خط ها و لکه های تیره ی سطح تصویر، ناشی از خراشیدگی نگاتیو است.

برای رفع این عیوب، روش اسپاتینگ که مشابه روش روتوش نگاتیو است، بر روی نسخه ی پزتیو (عکس) انجام می گیرد و بدین طریق، لکه ها و خش ها دقیقا متناسب با رنگ های مجاور، رنگ آمیزی می شود.

برای انجام اعمال پزتیو کردن عکس از ابزار و موادی مانند رنگ روغن، مداد رنگی، گچ پاستل، قلموهای ظرف، مرکب های مخصوص، جوهرهای ترانسپرنت (Transparent) و سیستم ایربراش (Air Brush) یعنی رنگ پاشی به صورت اسپری استفاده می کنیم.

از میان این ابزار و شیوه های مختلف، استفاده از قلموهای بسیار ظریف با مرکب مشکی در مورد مورد عکس های سیاه و سفید رایج تر است.

بدین طریق که با ترکیب مرکب سیاه با آب می توان خاکستری های دلخواه را به دست آورد و سپس با قلمو، رنگ به دست آمده را به صورت نقطه نقطه بر روی موضع قرار داد.

برای انجام اعمال نقطه گذاری باید حتما قلمو را کاملا عمود نگه داشته و فقط از نوک آن استفاده کرده و از کشیدن آن بر روی تصویر، خودداری کنید.

برای پزتیو کردن کاغذهای مات می توان از مداد های معمولی که در روتوش نگاتیو از آن ها استفاده می کردید نیز استفاده کنید و از بین آن ها مدادهای HB و B  مناسبترند زیرا امکان خراشیدگی و آسیب تصویری با مداد H بسیار زیاد است.

برای پزتیو کردن کاغذهای براق استفاده از مداد، قلمو و مرکب، بسیار مشکل است و در چنین مواردی باید از رنگ های ویژه ای به نام  دیافوتو یا رنگ های شفاف استفاده نمود.

برای از بین بردن خط و خش های تیره، ابتدا باید آن ها را به آرامی با تیغ جراحی (اسکارپر) و فقط به صورت لایه ای نازک از امولسیون کاغذ خراش داد (تا جایی که به پایه ی کاغذ آسیب وارد نشود)؛ سپس محل های خراشیده که اکنون سفید هستند را به شیوه ای که گفته شد، رنگ آمیزی کرد.

برای اصلاح نقاط کوچک از مداد و قلمو استفاده کردید و اما برای اصلاح آسیب های وسیع باید با شیوه های قلم بادی  و ایربراش به روتوش و تصحیح عکس بپردازید.

مونتاژ در چاپ عکاسی (Montage):

مونتاژ در لابراتور چاپ به مفهوم ادغام دو یا چند تصویر بر روی یک کاغذ عکاسی است.

یعنی چاپ دو نگاتیو بر روی یک نسخه ی پزتیو.

این روش را می توان سر صحنه ی عکاسی نیز اجرا نمود. به این طریق بر روی یک فریم فیلم، دو یا چند بار از چند موضوع، عکاسی می شود و با این کار، فضاهای تصاویر مختلف در هم ادغام خواهند شد که اگر هر کدام از تصاویر به صورت تمام کادر (Full Frame) بر روی کاغذ عکاسی ثبت شود، به آن روش سوپر اکسپوژر (Super Exposure) می گویند.

روش دیگر ادغام تصاویر که هم در مرحله ی چاپ قابل اجراست و هم در مرحله ی عکاسی؛ نوردهی نگاتیو یا کاغذ عکاسی است به صورت دو فضا با مرز تفکیک شده مثلا نوردهی چپ و راست کادر با مرز عمودی و یا نوردهی بالا و پایین کادر با مرز افقی به نحوی که هر یک، هویت خود را حفظ می کند؛ که به آن دوبل اکسپوژر (Double Exposure) می گویند.

البته این روش هم در چاپ میسر است و هم در سر صحنه عکاسی به وسیله ی فیلتری به نام «Double Exposure».

 

 

فتوگرام در چاپ عکاسی (Photogram):

فتوگرام یعنی ثبت سایه ی اشیا بر روی کاغذهای عکاسی که در این روش با گذاشتن مستقیم شی موردنظر بر روی کاغذ عکاسی و تاباندن نور به آن و سپس ظهور کاغذ، تصویری حاصل می شود که در آن فرم اشیا به رنگ سفید در زمین های سیاه قرار می گیرد.

فتوموزائیک در چاپ عکاسی:

اگر در مرحله ی آگراندیسمان، سطوح بافت دار شفاف مانند شیشه های مشبک و مشجر را روی کاغذ عکاسی قرار داده و سپس نور از نگاتیو به کاغذ برسد، بر روی کاغذ علاوه بر تصویر اصلی، بافتی موزائیکی پدیدار می شود که به آن فوتوموزائیک می گویند.

این تلفیق بافت و تصویر را به روش های گوناگون دیگری که اکثرا ابتکار عکاس است می توان انجام داد. مثلا استفاده از گونی، نخ، کاموا، پوسته ی درختان، شن و ماسه و هرگونه سطحی که بافت دلخواه ایجاد کند. به کلیه این روش ها بافت دار کردن تصویر می گویند که توسط صفحات بافت دار انتخابی، صورت می گیرد.

 

بازی با داروی ثبوت:

برای ایجاد حالت برف و بوران در تصویر می توان ترفند خاصی در لابراتور اجرا کرد به این صورت که باید ابتدا کاغذ عکاسی را به شیوه ی معمولی نور داده، سپس قبل از ورود به مراحل ظهور، با آب پاش، داروی ثبوت را بر روی کاغذ پاشیده، پس از ده ثانیه عکس را طبق معمول در داروی ظهور فرو برد و بقیه ی مراحل توقف و ثبوت را عینا طبق روال عادی انجام داد.

داروی ثبوت به صورت لکه هایی سفید، مانع ظهور آن نواحی خاص شده و حالت برف و بوران در تصویر ایجاد می شود.

بازی با داروی ظهور:

در این روش، ابتدا طبق معمول، کاغذ عکاسی را توسط آگراندیسور، نوردهی کرده و نگاتیو را بر روی عکس میتابانید ولی به جای انکه کاغذ نوردهی شده را در داروی ظهور فرو ببرید؛ توسط کشیدن اسفنج و قلمو و یا پاشیدن قطرهای درشت از داروی ظهور بر روی کاغذ، عملیات مرحله ی ظهور را انجام داده و مدتی فرصت می دهید تا تصویر در نواحی مربوطه ظاهر شود، سپس کاغذ را در تشتک توقف فرو برده و بقیه ی مراحل ظهور تا به پایان، عین حالت طبیعی انجام می گیرد.

در این روش فقط مراحل توقف، ثبوت و شستشو عین قبل پایان می گیرد و در نهایت تصویری به دست می آید که با تصویر اصلی دارای تفاوت ها و جلوه های بصری خاصی است.

 

تصاویر پر کنتراست در چاپ عکاسی (High contrast Frame):

تصویرهای پر کنتراست به روش های مختلفی به دست می آید اما بیشترین کنتراست را می توان با فیلم های لیت (Litho Film) به دست آورد.

این تصاویر، تصویرهای سیاه و سفید فاقد درجات خاکستری هستند که به کمک چاپ و انتقال تصاویر نگاتیوهای معمولی بر روی فیلم های لیت حاصل می شوند.

فیلم های لیت، خاکستری های روشن را به سمت سفیدی و خاکستری های تیره تر را به سوی سوق می دهند و بدین ترتیب کنتراست را تا حد نهایت بالا می برند.

Litho  به زبان یونانی به معنای سنگ است و این نامگذاری نیز به دلیل کنتراست بسیار زیاد و سخت آنهاست.

فیلم های لیت به فیلم های «Graphic Art» نیز معروفند چون بسیاری از کارهای گرافیکی و تبلیغاتی توسط آن ها انجام می شود.

فتوگرام نیز بر روی فیلم های لیت قابل اجراست و به دلیل ایجاد تضاد بسیار شدید بین سفیدی خالص و سیاهی محض می توان تصاویر گرافیکی زیبایی به شیوه ی فتوگرام بر روی فیلم لیت به دست آورد که به این شیوه، لیتوگرام (Litho gram) می گویند.

فیلم لیت، زمینه ی بسیار وسیعی در تکنیک های لابراتوری، تبلیغاتی و عکاسی گرافیکی ایجاد می کند و با استفاده از این سیستم و امکانات بسیار متنوع آن می توان تصاویر بسیار جذاب، پیچیده و حیرت آوری تهیه کرد.

 

پوسترسازی در چاپ عکاسی (Posterization):

پوستری کردن تصویر در عکاسی یعنی تبدیل تصویر معمولی به تصویری با درجات تاریک و روشن و چند پله خاکستری کاملا تفکیک شده و مشخص که بسته به سلیقه ی عکاس، قابل تغییر و تحت کنترل می باشد و توسط تهییه ی فیلم لیت از نگاتیو اصلی انجام می گیرد که بنا به ذوق و سلیقه ی شخصی هنرمند می توان با تهیه سه نوع فیلم لیت ضعیف (روشن)، قوی (تیره) و نیز متعادل و همچنین تلفیق هر سه یا دو به دوس آنها، تصویر موردنظر را به دست آورد.

این شیوه در امر تبلیغات، پوستر سازی و اجرای تصاویر گرافیکی کاربرد بسیار وسیعی دارد.

 

خطی کردن تصاویر در چاپ عکاسی (Line effect = Tone line):

روش تن لاین اغلب به منظور خلاصه کردن تصویر به خطوطی ساده و از بین بردن درجات خاکستری برای تاکید بر اشکال ساده خطی انجام شده و به دو روش اجرا می شود:

در طریق اول، زمینه تیره است با خطوط روشن و در طریق دوم، زمینه روشن است با خطوط تیره.

تصاویر به دست آمده از این شیوه، تصویرهایی خطی است که شبیه به طراحی های راپید، قلم و جوهر می باشد.

 

سولاریزه در چاپ عکاسی (Solarization):

اثر ساباتیه (Saba tier effect) که به آن تصویر سولاریزه نیز می گویند، برای نخستین بار به صورت کاملا اتفاقی توسط آرماند ساباتیه (Armand Sabattier) کشف شد. او هنگام ظهور یک ورق کاغذ عکاسی، چون آن را نامناسب تشخیص داد پس از ظهور بدون آن که مراحل توقف و ثبوت را طی کند، کاغذ را دور انداخت.

پس از پایان کار تاریکخانه، متوجه تغییرات عجیبی بر روی کاغذ اوتی شد.

در آن تصویر، نواحی روشن به سمت تیرگی متمایل شده بود و تصویری پدیدار گشته بود که دارای دو فضای نگاتیو و پزتیو بود. بدین ترتیب او با تکرار تجربیات متعدد در این زمینه تا حدی توانست این روش را تحت کنترل خود درآورد و به عنوان یکی از متد چاپ در تاریخ عکاسی از آن یاد کند.

سولاریزه را هم روی فیلم های لیت و هم بر روی کاغذ عکاسی می توان اجرا نمود و در صورتی که از کاغذهای عکاسی استفاده می کنید بهتر است کاغذ هارد به کار ببرید تا نتیجه و کنتراست مطلوبتری ارائه شود.

شیوه ی کار به این طریق است که پس از نوردهی لازم زیر آگراندیسور، کاغذ را تشتک ظهور وارد کرده و از کل مرحله ی ظهور را دوباره نوردهی می کیند که اصطلاحا این مرحله را فلاش زدن می گویتد.

سپس بقیه ی مراحل توقف، ثبوت و شستشو را طبق معمول قبل انجام می دهید.

تصویر به دست آمده از سولاریزه، بسیار شبیه به شیوه ی خطی کردن است با این تفاوت که در سولاریزه ضخامت خطوط، یکسان نیست و علاوه بر مرزهای تاریک و روشن، سطوح خاکستری ظریفی نیز مشاهده می شود.

اثر ساباتیه یا سولاریزه به تصویر، حالتی وهم آلود و خشن می بخشد و آن را از واقعیت عینی دور می کند چرا که صحنه هایی را به نمایش در می آورد که هم پزتیو و هم نگاتیو است و این تضاد و تباین در تصویر، آن را برای صحنه های استاتیک و لطیف، نامناسب کرده و در مقابل با ایجاد و القای تضاد و کنتراست شدید سوژه با خود، خشونت و دینامیک تصویر را افزایش می دهد.

دانه دار کردن تصویر در چاپ عکاسی:

این روش بیشتر در چاپ مجلات، کتب و روزنامه ها کاربرد دارد.

در این روش، ابتدا تصویر را به لیتو گرافی می فرستند تا از روی آن فیلم لیت تهیه شود و سپس تصویر لیت را بر روی ورقه های زینک منتقل می کنند.

زینک به قسمت چاپ می رود و در هزارها نسخه تکثیر می شود. در صنعت چاپ بازسازی تمامی جزئیات و درجات خاکستری بدون کمک دانه های تصویر، امکان پذیر نیست.

در لیتوگرافی از روش دانه دار کردن تصویر استفاده می کنند تا تصویر، ساده شده و جزئیات، دانه های خاکستری و رنگ های به هم پیوسته به لکه هایی به صورت نقاطی شطرنجی و منظم تبدیل شود که به این روش ترام می گویند.

با استفاده از ترام در صنعت چاپ، بازسازی جزئیات تصویر به کمک تجمع و تفرق دانه ها بر روی سطوح مختلف انجام می شود.

ترام ها یا دانه های تصویر به اشکال مختلفی همچون مربع، شطرنجی، خطی، دوار و یا دانه های نامنظم دیده می شوند.

ترام ها صفحاتی آماده در لیتوگرافی هستند که هنگام تهیه ی فیلم لیت از نگاتیو در مسیر نور قرار می گیرند و بر روی تصویر، ایجاد بافت دانه دار می کنند.

بدین ترتیب، دانه های خاکستری تصویر به نقاط سفید و سیاه تبدیل شده و به صورتی پراکنده می شوند که در نواحی روشن، نقاط تیره بسیار کم و کوچکند. (به همین علت آن قسمت ها سفید دیده می شوند)

ولی در مناطقی گه نقاط مشکی، تراکم بیشتری داشته و دارای سایز بزرگ تری اند، ذهن از تداخل سطوح سفید و مشکی، رنگ خاکستری را تصور می کند و هرچه بر تراکم و اندازه دانه های مشکی افزوده شود، فضاها تیره تر به نظر میرسند تا به سیاه کامل دست یابند. به همین دلیل در یک فاصله ی مناسب و مشخص، چشم اندازها و تراکم ترام ها را به صورت خاکستری های متنوع می بیند.

 

به غیر از صنعت ترام، عوامل دیگری بر اندازه ی دانه های فیلم موثرند. عوامل چهار گان های که دانه ها یا گرین تصویر را تحت کنترل دارند عبارت اند از:

1_حساسیت فیلم:

هرچه حساسیت فیلم بیشتر شود املاح نقره در امولسیون و در نتیجه دانه های تصویر، بزرگتر شده و هنگام چاپ و بزرگنمایی تصویر، به خوبی نمایان خواهند شد و اصطلاحا گرین بیشتر می شود.

2_زمان ظهور:

هرچه زمان ظهور را افزایش دهید دانه های تصویر، درشت تر از هنگامی می شوند که زمان ظهور استاندارد است و در نتیجه گرین تصویری بیشتر خواهد شد.

3_قدرت دارو:

داروهای قوی، کنتراست تصویر را بیشتر و دانه های تصویر را بزرگتر می کنند.

4_نوردهی:

نوردهی بیش از حد لازم به فیلم هنگام  عکاسی موجب افزایش دانه های فیلم می شود.

ترام، تصویر را به حالات ابستره و تجریدی که در آن ها جزئیات مزاحم از بین می روند. افزودن بافت های دانه دار، عنصر جدیدی به تصویر می افزاید که در صورت تناسب با حالات درون تصویر، نتایج جالب توجهی به دنبال دارد مثلا می توان در عکاسی با ترام زیاد، عکس را به سبک امپرسیونیسم در نقاشی نزدیک کرد.

 

طراحی عکس:

برای تبدیل یک عکس سیاه و سفید به طراحی، ابتدا باید به وسیله ی مرکب چین و قلم اهنی و یا راپید، روی قسمتی از عکس یا بخش هایی از آن طراحی کنید و پس از اتمام طراحی، عکس را به داخل محلول بلیچ (Bleach-fix) فرو ببرید. محلول بلیچ بر روی نقره های ظاهر شده امولسیون (تصویر اصلی عکس) اثر گذاشته و آن ها را از بین می برد ولی بر روی خطوط ترسیم شده توسط مرکب و راپید، بی تاثیر است.

وقتی که تصویر عکاسی شده کاملا از بین رفت باید کاغذ عکاسی را چند دقیقه در محلول ثبوت قرار دهید تا در متن تصویر، رنگ زرد و نارنجی پدیدار نشود.

سپس عکس را شستشو داده و خشک کنید.بدین ترتیب عکس به یک طرح خطی تبدیل می شود.

اگر بخواهید می توانید بخشی از عکس را طراحی کرده، روی دیگر را با چسب میسکت پوشانید و سپس عکس را در محلول بلیچ وارد کنید.

وجود چسب، مانع می شود تا محلول بلیچ به سطح تصویر رخنه کند. پس از طی مراحل بعدی و شستشوی کامل عکس، چسب را از سطح تصویر جدا کنید.

چسب در این مرحله به صورت ورقه ی نازک پلاستیکی درآمده که به سادگی از سطح تصویر جدا می شود و در نتیجه تصویری به دست می آید که بخشی از آن طراحی و بخش دیگر تصویر عکاسی شده است.

 

کولاژ (Collage):

کولاژ یا فتومونتاژ، بخش ویژه ای از تکنیک های عکاسی است که در پوسترسازی، جلدسازی، بسته بندی و کارهای گرافیکی، کاربرد فراوان دارد.

کولاژ، تلفیق و ترکیب دو یا چند عکس است به روش بریدن تک تک عکس ها و چسباندن آن ها کنار هم برای به دست آوردن تصویری تلفیقی با مفهوم  و ظاهری جدید.

در این روش تک تک عکس ها را با اسکارپر بریده و بر روی صفحه های سفید می چسبانید.

دقت شود که لبه ی عکس ها باید با کاغذ سمباده تراشیده و نرم شوند و سپس به کاغذ و پایه ی اصلی بچسبند تا ایجاد سایه نکرده و تصویر نهایی، دلچسب شود. پس از چسباندن تک تک عکس های بریده شده، باید از مجموعه ی آن ها به روش کپی برداری، تصویری واحد به دست آورد که کلاژی است از مجموعه ی دو یا چند تصویر.

 

پاسپارتو (Pasparto):

پس از پایان چاپ و اجرای تکنیک های ویزه ی عکاسی، باید عکس اماده شده را به طریقی زیبا و درست به مخاطب عرضه کرد. فنون عرضه و نمایش عکس را قاب کردن (Framing) یا پاسپارتو می گویند. (پاسپارتو فریم یا حاشی های را می گویند که عکس بر روی آن نصب شده و سپس داخل قاب قرار می گیرد.)

در قدیم رسم بر این بود که عکس ها را بر روی اشیاء مختلف من جمله بشقاب چینی، چاپ می کردند که این ترفندها خود نوعی ارائه س عکس بود با هدف جلب توجه مخاطب.

برای نصب عکس بر روی زمین های مناسب؛ نوع زمینه، جنس، رنگ، ابعاد و نحوه ی نصب باید با المان های بصری و محتوای داخل کادر، مناسب داشته باشد.

عکس ها را می توان بر روی زمینه های مقوایی، چوبی، حصیری و پلاستیکی نصب کرد و از جهت رنگ زمینه عموما رنگ های سفید، سیاه و خاکستری از بقیه ترند زیرا رنگ زمینه نباید تصویر را تحت الشعاع قرار دهد و دید مخاطب را از موضوع اصلی به سمت خود منحرف کند بنابراین رنگ های خنثی (سفید، سیاه، خاکستری) از همه مناسب تر خواهند بود.

از جهت ابعاد، حاشیه ی تصویر باید حداقل به اندازه ی یا طول و عرض تصویر باشد. گاه ممکن است عکس را درست در مرکز پاسپارتو نصب کنید. به طریقی که ابعاد حاشیه از چهار طرف مساوی یکدیگر باشند. نصب تصویر در مرکز زمینه برای عکس های مربع و یا دارای موضوع های کم تحرک، بیشتر استفاده می شود مانند عکس های چهره، بناهای معماری یا عکس های مناظر ارام بخش.

ولی گاه به عمد باید عکس ها را به طریقی پاسپارتو کرد که اطراف حاشیه با یکدیگر برابری نداشته باشند. مثلا اگر عکس فرود چتربازی را پاسپارتو می کنید باید قسمت پایین زمینه، دارای پهنای بیشتری باشد زیرا نصب چنین عکسی در مرکز زمینه از پویایی آن می کاهد و اگر بخواهید بر مفهوم دینامیک آن بیفزایید بهتر است عکس را به طریقی نامتقارن بر حاشیه بچسبانید.

اگر عکس چهره های که جهت نگاهش به سمت بالای کادر است را پاسپارتو می کنید بهتر است قسمت پهن تر حاشیه، در سمت بالا و در امتداد جهت نگاه شخص باشد.

علاوه بر کادرهای مستطیل، گاه شاهد کادرهای دایره و بیضی خواهید بود که بنابر تناسب حالت و موضوع تصویر، مورد استفاده قرار می گیرند.

گاهی ممکن است چند عکس متوالی را فقط در یک قاب پاسپارتو کنید که این روش اغلب برای ارائه ی تصاویری به کار می رود که از لحاظ مفهوم، موضوعی واحد را بیان می کنند. در چنین حالتی هر فریم در حکم یک پلان عمل می کند و مجموعه ی دو یا چند فریم با ارتباط خاص موضوعی به هم، یک صحنه واحد را تداعی خواهد کرد. مثلا عکس چهره های هیجان زده و نگران در کنار عکس دلهره اور یک فرود سخت؛ یک صحنه دینامیک و پر تعلیق را تن ها در یک قاب به نمایش در می آورد.

بدیهی است که ذوق و سلیقه ی هنری عکاس می تواند حتی تا اخرین لحظات ارائه تصاویر به مخاطبان خود، موثر واقع شود تا بتواند پیام و هدف خود را به بهترین و تاثیر گذارترین شیوه به مخاطب منتقل کرده و عمیق ترین و طولانی ترین تاثیر را در ذهن و فکر او ایجاد کند.

 

1 دیدگاه در “آنچه که باید درباره چاپ در عکاسی بدانید

  1. کاربر گفت:

    سلام این کتابی که عکس‌اش رو گذاشتید چه کتابی هست؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *