هنر چاپ چوب مهری و کاربرد آن چیست ؟

هنر چاپ چوب مهری چیست و کاربرد آن چیست ؟

چاپ چوب یکی از راهکار های چاپ می باشد که بُعد هنری آن در جامعه امروزی ماندگار کرده است . این تکنیک هنری امروزه بیشتر در سمت آسیای جنوب شرق مانند کشورهای چین و ژاپن استفاده می شود و در آن متن ، تصویر و یا نقاشی های زینتی بر روی پارچه  ، لباس و یا کاغذ چاپ می شوند .

چاپ چوب به شیوه هایی همانند نقش برجسته و نقش منفی صورت میگیرد . در شکل نقش برجسته ، کاراکتر و یا موضوع اصلی دست نخورده باقی می ماند و محیط اطرافی آن از طریق ابزار قلم زنی و برش ، تراشیده می شوند .

پس در نتیجه سوژه اصلی به صورت تخت رنگ آمیزی شده و بر روی سطح مورد نظر چاپ می شود . شکل نقش منفی ، بر عکس نقش برجسته می باشد . این روش به خاطر اینکه ضرب آهنگ قلم تراش بر روی سطح چوب و رسیدن به بافت چوب بیشتر استفاده می شود . درچاپ چوب همانند دیگر راه های چاپ امکان چندرنگ نیز وجود دارد و برای هر رنگ یک قالب چوبی در نظر گرفته می شود .

چه طرح به صورت منفی چاپ شود یا به صورت مثبت سه راه برای آن قابل اجرا است :

• روش مهری یا چاپ مهر :

در این شیوه طرح مورد نظر به شکل استامپ یا قالب مهری تهیه شده و بر روی کاغذ و یا هر سطح دیگری به چاپ می رسد . این شیوه در اروپا برای چاپ نقاشی های زینتی بر روی لباس ها مورد مصرف قرار می گرفت . در کشور ایران نیز هم اکنون از قالب های مهری برای طرح زنی بر روی پارچه های قلمکار مورد استفاده قرار می گیرد .

در شیوه چاپ مهر از تکه چوبی که به شیوه خراطی بر روی چوب طرح و شکل بر آن نقش بسته استفاده می کنند و به طور دقیق مهر بر روس پارچه استفاده می شد ، همانند چاپ سفره قلم کار .

• چاپ غلتکی :

این نوع چاپ بر روی فالب چوبی ، طرح مورد نظر چه به صورت منفی و یاچه به صورت مثبت منتقل شده ، بعد از رنگ آمیزی ، کاغذ و یا پارچه بر روی آن قرار گرفته و هر دو از زیر غلتکی بسیار سنگین گذشته و سپس طرح بر روی سطح انتقال داده می شود .

• چاپ روزنامه ای :

این روش در سال های گذشته برای انتشار کتاب و متن ها استفاده می کردند . روش کار ، ترکیبی از شیوه مهری و چاپ غلتکی است . حروف الفبا تک تک بر روی سطح چوب حکاکی شده و بعد از آن در کنار هم قرار می گرفت و سچس با گذر غلتک از روی آن بر روی کاغذ انتقال داده می شد .

این شیوه به ویژه در چین باستان که هر کاراکتر گویای یک کلمه می باشد بسیار مورد مصرف قرار می گرفت . در کشورهایی همچون چین و کره ، چاپ چوب به گسترش عرفانی و منظومات و منثورات کمک قابل توجهی نمود . بعضی از تعالیم بودا بدین شکل چاپ چوب پخش شده اند به چشم می خورد .

در ژاپن چاپ به چاپ چند رنگ چوب به اصطلاح نی شی کیه گفته می شود . چاپ چند رنگ در این کشور از سال1760 تا با امروزه علاقمندان خود را دارد و همچنان به حیات خود ادامه می دهد . اروپائیان بر خلاف ساکنان قاره آسیا ، خیلی زود از چاپ چوب زده شده و به استفاده از حروف سربی پرداختند . حکاکی بر روی چوب در دنیا هنر ، از شیوه های مورد علاقه هنرمندان محسوب می شود .

چوب ، به خاطر داشتن بافت های طبیعی ، پس زمینه های بدیعی را در اختیار هنرمند قرار داده با استعداد و خلاقیت هنرمند در استفاده از این زمینه و مهارت قلمزنی او بر روی آن تصاویر بسیار زیبایی به چاپ می رسند . به دلیل طبیعی بودن چوب امکان چاپ چند باره در قالب چوبی می گیرد و ضمناً ارزش آثار چاپ شده نیز بالاتر می رود .