در واژه نامه خوشنویسی یا خطاطی معنای زیبانویسی یا نوشتن همراه با خلق زیبایی را در بر می گیرد.فردی که زیبانویسی را انجام می دهد و با نوشتن خود زیبایی را خلق می کند عنوان خوشنویس را به خود اختصاص می دهد خصوصا زمانی که خوشنویسی حرفهٔ شخص باشد.
بعضی اوقات درک خوشنویسی ، به عنوان یک هنر ، بسیار دشوار می باشد .
اینطور که پیداست برای درک و لذت بردن از تجربه ی دیداری خوشنویسی باید آگاه باشیم که خوشنویس علاوه بر به رشته ی تحریر در آوردن یک متن ، تلاش کرده است که اثری هنری با ارزشهای زیبایی شناختی پدید آورد.
از طرفی دیگر خوشنویسی با تحریرکردن ساده ی یک مطلب و حتی طراحی حروف و صفحهآرایی بسیار فرق دارد.
باید عنوان کرد از آن جا که این هنر جنبه هایی از سنت را در دل خود جای داده است باید تا حد زیادی از تایپوگرافی که بر پایه ی امتیازهای گرافیکی مدرن و کارهای چاپی می باشد ، جدا کرد.
خوش نویسی در مشرق زمین:
خوش نویسی در اکثر فرهنگ ها وجود دارد و مشاهده می شود ولی باید ذکر کرد که در مشرق زمین ، خصوصا در سرزمینهای اسلامی و ایران از اهمیت به سزایی در میان هنرهای دیداری برخوردار است.
خوشنویسی اسلامی و بیشتر از آن خوشنویسی ایرانی تعادلی میان تمامی اجزاء و عناصر تشکیل دهندهٔ آن می باشد.
تعادل میان سودمند بودن و مورد مصرف بودن از یک طرف و پویایی و تغییر شکل دادن و دریافت آن از طرفی دیگر؛ تعادل بین قالب و محتوا که با نظم و ترتیب و ملایمت کامل و تمام ، توانایی دارد شکل مناسب را برای معانی مختلف جمع آوری کند.
اگر این مسئله را به خاطر بسپاریم که خوشنویسی اسلامی و ایرانی طبق قالبها و قواعد و نظامهای بسیار مشخصی شکل خود را حفظ کرده است و هر یک از حروف قلمهای مختلف از نظام شکلی خاص، و تا حد زیادی غیرقابل تغییر، بهره مند هستند.
با نکاتی که ذکر شد در می یابیم که احداث قلمهای تازه یا روش های شخصی خوشنویسان بر پایه ی کدام نو آوری و رعایت شعف آوری ، نمایان می شود .
در خوشنویسی اندازه هر حرف و نسبت آن با سایر حروف با توجه و دقت بسیار زیادی گزینش شده است و هر حرف به صورت یک «مدول» ثابت حاصل شده است .
سرپیچی کردن از موارد ذکرشده در سطربالا بهمنزله نادیده گرفتن توافقی چندصدساله می باشد که به صورت همیشگی میان خوشنویس و مخاطب قرار داشته و با رضایت دو طرف نتیجه می داده است.
ترتیب شکل کلمات نیز براساس مبانی مشخصی معین میشده که در «رسمالخط»ها و «آدابالمشق»ها از سمت استادان بزرگ تنظیم و در اختیار طرفداران این هنر قرار گرفته است.
جای گیری کلمات نیز- یعنی «کرسی» – هر سطر هر چند که به صورت کاملاً پیشبینی و تکلیف شده نباشد – که این مسئله ناممکن بوده – اما به صورت «سلیقه مطلوب» زمینه زیبایی شناختی پیشنهادی خاص خود را دارنده می باشد.
نویسندگان خط کوفی بعد از اسلام:
پس از تجلی دین اسلام عدهای در به تحریردر آوردن خط کوفی شهرت پیداکردند که پنج تن از این افراد از دیگران مشهورتر هستند:
۱- علی بن ابیطالب- ۲- عمر بن خطاب- ۳- عثمان- ۴- ابیبنکعب- ۵- زید بن ثابت.