تذهیب و معنای عام آن :
تذهیب در معنای لغوی و در انظارعام دومعنی دیگر را به خود اختصاص داده است . زراندود یا طلاکاری نام های دیگر تذهیب می باشند . این هنر زیبا و شعف آور از نظر هنرمندان نقاش و مذهب های مختلف مجموعه ای از نقش و نگارهای بی مثال است که برای خوش نماسازی بیشتر کتاب‌های مذهبی، قرآن، فرهنگی، تاریخی، دیوان اشعار، جُنگ‌های هنری و قطعه های هنرمندانه ی خط استفاده می شوند .
تذهیب در معنای لغوی چه می باشد؟
در واژه نامه فارسی و اطلاعات شفاهی که از پیشینیان مانده است ، تذهیب معنای خاصی ندارد و معنای خاصی هم درباره ی آن ثبت نشده است . در واقع باید گفت تعریفی که عام دنبال کننده های تذهیب را آگاه کند و نسبت به روش کارکردن تذهیب و معنای اصلی تذهیب ، روشن سازد وجود ندارد . البته در کتب قدیمی و اطالاعات مکتوب کهن نام نقاشان و مذهب آماده است اما اینکه بگوییم برای ماهیت و معنای تذهیب این مورد کافی است ، در واقع قانع کننده نیست . تذهیب به طور کل واژه ای عربی می باشد و از مصدر”ذهب” باب تفعیل گرفته شده است . همانطور که گفته شده معنای کلمه ی عربی ذهب ، طلا می باشد ، و تذهیب نیز به معنای زراندود یا طلاکاری می باشد و از طرف دیگر رنگ طلایی در تذهیب از امتیاز بالایی برخوردار است و در کل تذهیب به معنای دیگر خود یعنی زراندود یا طلاکاری بازمی گردد.
برای اطلاعات بیشتر باید بدانید که:
تذهیب به معنای طراحی،رنگ امیزی،طلا اندازی،پرداخت و قلم گیری های ظریف انواع طرحها بانقوش گیاهی«اسلیمی و ختایی»، هندسی «انواع گره ها»وبعضی اوقات به کارگیری نقوش انسانی و حیوانی برای زینت دادن سطوح مختلف تذهیب می باشد. اما در کل همانطور که تذهیب توانایی این مسئله را دارد که مجموعه‌ای از نقش‌های بدیع و زیبا خوانده شود و هنرمندان نقاش و اهالی مذهب برای هرچه خوش رو کردن کتاب‌های مذهبی، علمی، فرهنگی، تاریخی، دیوان اشعار، جُنگ‌های هنری و قطعه‌های هنرمندان خط به استفاده می شوند. استادان تذهیب این مجموعه‌های ملیح را در گوشه گوشه ی کتب استفاده می کنند ، تا صفحه‌های ارزشمند و طلایی ادبیات ماندگار و متن های مذهبی فرمانروایی خویش را به زیبایی مزین کنند که چشم را به خود خیره کند و دیده را متحیر سازد . بدین صورت می باشد که کناره‌ها و اطراف صفحه‌ها، با طرح‌هایی از شاخه‌ها و بندهای اسلیمی، ساقه، گل‌ها و برگ‌های ختایی، شاخه‌های اسلیمی و گل‌های ختایی یا بندهای اسلیمی و ختایی و… تزئین می شوند .
پیشینه ی تذهیب:
پیشینه ی زینت و تذهیب در هنر کتاب‌آرایی ایران، به دوره ساسانی باز می گردد. بعد از پایه گذاری اسلام در ایران ، هنر تذهیب به دست حکومت‌های اسلامی و عرب افتاد و نام«هنر اسلامی» را به خود اختصاص داد .
باید عنوان کرد که مدتی این هنر از پیشرفت خود جای ماند ، اما بار دیگر اندیشه و پویندگی خود را به چنگ کشید.به طوری که در دورهٔ سلجوقی مذهبان، آرایش قرآنها، ابراز و ادوات، ظرفها، بافته‌ها و بناها را راه و روش خود قرار دادند و مدتی بعد، در دوره تیموری این هنر به نهایت پیشرفت خود صعود کرد و زیباترین آثار تذهیب شده خلق شد و پدید آمد .