پیشینه تمدن ساکنان قاره آمریکا
ساکنان بومی قاره آمریکا (آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی) مردمانی سرخ پوست بودند که از گذشته های دور از شرق قاره آسیا به این قاره مهاجرت کردند. آنها کم کم در مناطق مختلف آن قاره مستقر شدند و فرهنگ و تمدن ویژه ای را در آمریکای مرکزی (مکزیک، جزایر کارائیب، پرو و …) به وجود آوردند. اقوام بدوی آمریکا همانند جوامع آسيا مراحل تکامل تمدن را از دوره پارینه سنگی تا دوره شهرنشینی سپری کردند. اما در سده پانزدهم میلادی با هجوم سپاهیان اسپانیایی که سلاح گرم داشتند، جریان طبیعی رشد فرهنگ و تمدن آنها از حرکت باز ماند. سپس فرهنگ اروپایی بر بومیان تحميل و سبب نابودی فرهنگ های اقوام بومی قاره آمریکا شد. در طول یک صد سال اخیر، به دلیل مطالعات و کاوش های باستان شناسی آثار ارزشمندی از سفالگری، تندیس سازی و معماری و دیگر هنرهای آنها آشکار شد و روز به روز بر اهمیت هنر آنها افزوده می شود.
اینک به شکل خلاصه چند تمدن مهم پیشاکلمبی امریکا که از حدود ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا حجار سده ۱۶ میلادی در این قاره به شکوفایی رسیده و از آنها بناهای شهری، معابد هرمی شکل، پیکرهها و حجاری های وابسته به معابد باقی مانده است، معرفی می شوند :
اولمک هنر قاره آمریکا
اولمکها در جنوب شرق مکزیک زندگی می کردند نخستین اقوامی بودند که در حدود ۱۲۰۰ پیش از میلاد وارد تمدن شهری شدند. آنها از پایه گذاران تمدن های آمریکای مرکزی محسوب می شوند اولمک ها در ساخت بناهای مذهبی و پیکره های بزرگ یادمانی به ویژه سردیس ها توانا بودند. از آثار مکشوف چنین استنباط می شود که اولمکها در دانش نجوم بسیار پیشرفته و تقویم های دقیقی داشته اند .
مایا هنر قاره آمریکا
مایاها در شرق آمریکای مرکزی می زیستند و در حدود ۱۰۰ پیش از میلاد وارد مرحله شهرنشینی شدند و کم کم به اوج زندگی شهرنشینی خود رسیدند. آنها در ساخت بناهای شگفت انگیز، یادمان های سنگی، سفالگری، فلزکاری و نساجی توانا بودند. آنان در همه جا بر دیواره بناها نقش برجسته های نمادین می ساختند. خصوصیات بارز این نقش برجسته ها انبوهی و فشردگی صورت های شبه انسان و حیوان و شکل مکعب گونه آنها است. معمولا پیکره ها با لباس مذهبی یا آئینی در میان علایم با حروف رمزی نمایش داده می شوند. در حدود ۹۰۰ میلادی بسیاری از شهرهای مایا متروک شد و
آنها به همراه قوم تولتک پایتخت خود را به یوکاتان (شرق مکزیک) انتقال دادند و در این محل سنت های هنری آنها در هم آمیخت و در حدود سده ۱۱ میلادی، معبد بزرگ هرمی شکلی را در چیچن ایتسا برپا کردند که امروزه جزء یکی از عجایب هفتگانه جهان است.
تئوتیو آکان هنر قاره آمریکا
همزمان با تمدن مایا، در شمال شهر مکزیکو، تمدن دیگری به نام تئوتیو آكان شکل گرفت. هنر این قوم بیشتر جنبه مذهبی داشت. سازندگان معابد مردمی کشاورز بودند که سبک هنری مشخصی در نخستین سده های عصر مسیحیت آفریدند. اینان خدایانی که مظاهر طبیعت ماه و خورشید و … بودند، را می پرستیدند و پیکره های زیادی با چهره انسانی می ساختند.
تولتک هنر قاره آمریکا
در پایان سده هشتم میلادی تمدن تئوتیوآکان نابود شد و جای خود را در دره مکزیک به قوم مهاجم قبایل تولتک داد. هنر تولتک هندسی و خشک است.
آزتک هنر قاره آمریکا
آزتک ها، آخرین قومی بودند که پیش از تسلط یافتن اسپانیا، مکزیک را مقر فرمانروایی خویش قرار دادن طبیعت سخت (طوفان ها و زلزله ها) آزتک ها را به قومی سرسخت و جنگجو تبدیل کرده بود. این سرسختی طبیعت در سیمای خدایان آنها که طالب قربانی های خونین بودند انعکاس یافت. از این رو انجام قربانی در مکان های مذهبی، از ویژگی های قوم آزتک است. روحیه خشن آنها در تندیس های عظیم و رعب آور انعکاس یافته است.
اینکا هنر قاره آمریکا
اینکاها از اقوام آمریکای جنوبی بودند که در سده های 15 و 16 میلادی حکومت قدرتمندی در پِرو و اکوادُر وجود آوردند که توسط اسپانیایی ها به نابودی کشیده شد. آنها به لحاظ مهارت در مهندسی ساختمان و شیوه معماری خشک (بدون ملات) شهرت دارند. معماری شکوهمند اینکا در مراکز عمده ای چون کوزکو و ماچوپیچکو مشهور است. معابد هرمی شکل و مرتفع آنها از پاره از جهات به اهرام مصر و زیگورات های بین النهرین شباهت دارند. در سده های 19 و 20 میلادی، آشنایی هنرمندان معاصر با هنر و تمدن گذشته اینکاها سبب گردید که هنر این قوم مورد توجه قرار گیرد.