تعریف تئاتر در روسیه:

نگارش تاریخ تئاتر روسیه بدون توجه به صحنه ای که درام مورد نظر از برای آن نوشته می شود اوصولا دشوار است.

اما تاریخ ثبت تئاتر در روسیه به سال های 1750 باز می گردد.

طی سال هایی که نهضت ادبی رمانتیسم در فرانسه و سایر سرزمین های اروپایی قوت می گرفت، روسیه نیز از تاثیرات این نهضت بر کنار نماند.

داستان های ملی و افسانه های کهن دوباره تجدید حیات یافت و نویسندگان به جستجو در باب اساطیر و افسانه های سرزمینشان پرداختند.

الکساندر پوشکین (1837_1799) Alexander Pushkin:

او در مسکو به دنیا آمد.

زبان و فرهنگ فرانسوی را که در آن زمان در خانواده های اشراف آموزش داده می شد فرا گرفت و با ادبیات سایر ملل آشنا شد.

پس از پایان تحصیل به محافل ادبی راه یافت و به خلق آثار نخستینش پرداخت.

پوشکین اگرچه در مرحله ی نخست شاعر بزرگی است لیکن در زمینه ی نمایشنامه و داستان ها و نمایشنامه های روسی شاهد آنیم از او مایه و الهام میگیرد.

آثار نمایشی مشهورش عبارتند از:

((بوریس گودونف))، که نمایشنامه ای ست تاریخی مربوط به قرن شانزدهم و آشفتگی های جانشینان ایوان مخوف.

نمایشنامه ی ((میهمان سنگی))، ((موزار و سالی یری))، ((شوالیه ی آزمند)) ، ((روسالکا))، ((جشنی به هنگام اشاعه ی طاعون)) و آثار داستانی دلنشینی چون ((بی بی پیک)) و ((یوگنی اونگین و دختر کاپیتان)).

درام واقعگرا در سال 1830 با نیکلای گوگول 1852_1809 آغاز گردید.

گوگول به عنوان یک نمایشنامه نویس، امروزه بیشتر به واسطه ی نمایشنامه های ((بازرس کل))، ((شنل)) ، ((نفوس مرده)) ، ((قماربازان)) شهرت دارد.

آثاری که سرشار از پرده بدری های واقعگرایانه از فساد، تزویر و حقارت جامعه آن عصر روسیه است.

سبک نویسندگی و نگاهی که او به زندگی می کند پر از طنز، ریشخند و همدردی است.

درام نویسان دیگری چون استروفسکی و تورگنیف در همین دوران در مکتب واقعگرایی به خلق آثار مهمی نائل شدند.

بالشوی تئاتر در سنت پترزبورگ و تئاتر مالی عمدتا به نمایش، باله اپرا اختصاص داشت و کمی بعد تئاتر هنری مسکو توسط کنستانتین استانسیلاوسکی و نمیرویچ دانچنکو تاسیس شد که پیشرفت های قابل توجهی در تهیه ی نمایش های روسی به وجود آورد؛ به خصوص اجراهایی که توسط استانسیلاوسکی از نمایشنامه های آنتوان چخوف که با گروه هنر مسکو همکاری اش را آغاز کرده بود، بسیار چشم گیر بود.

آنتوان چخوف در مسکو در رشته ی پزشکی تحصیل کرد.

اما نویسندگی را حرفه ی اصلی خویش ساخت.

ابتدا کارش را با نمایشنامه های کوتاه آغاز کرد و سپس به نمایشنامه بلند روی آورد.

چهار نمایشنامه ی بلند او با نام های ((مرغ دریایی)) ، ((دایی وانیا)) ، ((سه خواهر)) و ((باغ آلبالو)) در تئاتر هنر مسکو اجرا شدند و شهرتی جهانی کسب کردند.

هر چهار نمایشنامه ی چخوف ماجرای شان در روستای روسیه اتفاق می افتد و زندگی ملامت بار و یکنواخت آدم هایی را بازگو می کند که همگی آرزوی زندگی بهتری را دارند اما هیچ یک نمی داند چگونه آن را به چنگ آورد.

برخی دیگر از نمایشنامه های چخوف عبارتند از:

((خواستگاری))، ((مضرات دخانیات))، ((خرس))، ((آواز قو))، ((ایوانف)) و ((در شاهراه)).

آنتوان چخوف سوای نمایشنامه نویسی در نوشتن داستان های کوتاه نیز بسیار تواناست.

کنستانتین استانیسلاوسکی (Constantine Stanislavski):

کنستانتین استانیسلاوسکس 1938_1865، کارگردان، بازیگر و نظریه پرداز تئاتر نه تنها در روسیه بلکه در تئاتر جهان چهره ای بزرگ و جریان ساز است.

گرچه دست آورد او به عنوان بازیگر کارگردان بسیار ستودنی است، ولی مهم ترین کار او پرتوی است که با سیستم خود بر فن بازیگری بر اساس تمرینات نظم یافته ی تئاتر تدوین نمود.

او که بنیان گذار تئاتر هنر مسکو است در نخستین اجراهای خلاقانه اش از آثار آنتوان چخوف روش های خود را در زمینه ی بازیگری، کارگردانی ارایه نمود.

او نظراتش را بعدها در کتاب های:(( کار هنرپیشه روی خود)) ، ((کار هنرپیشه روی نقش)) و ((زندگی من در هنر)) ارایه نمود.

اگرچه تئاتر هنر مسکو ستاره نداشت اما چهره های درخشانی همچون مایر هولد، واختانگف، الگاکنیپر (همسر آنتوان چخوف)، تایروف،مسکوین و کاچالف از آن سر بر آوردند.

اجراهای استانیسلاوسکی و تئاتر هنر مسکو به جز آثار چخوف، از آثار موریس مترلینگ، ویلیام شکسپیر، ماکسیم گورکی و هنریک ایبسن به یاد ماندنی است.

تعریف تئاتر در اسکاندیناوی:

بخش اعظم فعالیت های تئاتری در اواخر سده ی نوزدهم دنباله ی منطقی سنت های پیشین بود.

اما پس از 1875، تعدادی از نویسندگان و کارگردانان از سنت های گذشته فاصله گرفتند و تئاتر نوین را بنیان نهادند.

این جریان بالاخص در اسکاندیناوی توسط دو نمایشنامه نویس قابل توجه است؛ هنریک ایبسن نروژی و اگوست استریندبرگ سوئدی.

هنریک ایبسن (1906_1828) Henrik Ibsen:

ایبسن در شهر کوکی در جنوب نروژ به دنبا آمد.

زمانی که پدرش ورشکست شد خانوادش با تنگدستی روزگار گذراند.

در پانزده سالگی در یک دکان دارو فروشی شروع به کار کرد اما بعدا به پایتخت آمد و در تماشاخانه ی شهر شغلی به دست آورد و از همانجا شیفته ی تئاتر شد و به نوشتن پرداخت؛ با نمایشنامه ی ((خانه ی عروسک)) A Doll House درهای شهرت به رویش گشوده شد، نمایشنامه های دیگر او همچون:

((دشمن مردم))، ((براند))، ((هداگابلر))، ((اشباح))، ((جان گابریل بورگمن))، ((استاد معمار))، ((مرغابی وحشی))، ((وایکینگ ها در هیل گلاند))، ((وقتی ما مردگان برمی خیزیم)) و چند نمایشنامه ی دیگر آثاری هستند که توانایی ایبسن را در نمایشنامه نویسی نشان می دهد.

نظرات ایبسن همواره نسبت به پلیدی های جامعه انتقادی و قاطع بود.

در نمایشنامه هایش در نهایت سادگی و در عین حال با قدرتی بی نظیر، با مطالعه ی روانی اشخاص و نشان دادن موقعیت های گوناگون و بررسی مسائل مختلف انسانی، خواننده را بیدار و ذهنش را روشنی می بخشد.

می توان گفت همه ی درام نویسان پس از ایبسن به شکلی تحت تاثیر او قرار گرفتند و بر آن شدند که تئاتر می بایست چیزی بیش از یک سرگرمی محض باشد.

تئاتر می تواند القا کننده ی افکار و عقاید، انگیزه های اجتماعی و منبع درون بینی های بشری باشد و این یکی از وظایفی بود که ایبسن در مقابل نمایشنامه نویسان بعد از خود قرار داد.

اگوست استریندبرگ (1912_1849 میلادی) August strindberg:

استریندبرگ حدودا بیست سال بعد از ایبسن به دنیا آمد و در یک خانواده ی یازده نفره با فقر و تنگدستی بزرگ شد.

در کودکی مادرش درگذشت و پدرش با زن دیگری ازدواج کرد.

از بدو ورود این زن، استریندبرگ مورد بی مهری نامادری قرار گرفت، به نحوی که تاثیر آن را در آثارش مشاهده می کنیم.

مدتی به شغل معلمی پرداخت، یکد چند به حرفه ی روزنامه مشغول شد و سپس در کتابخانه ی استکهلم کاری یافت.

کار کتابخانه برای او فرصتی فراهم ساخت تا مطالعه کند و بنویسد.

در سال 1887 نمایشنامه ی ((پدر)) The father، اثر ارزشمند او به صحنه رفت.

در این اثر به خوبی قدرت قلم نویسنده را می توان تشخیص داد.

برخی از آثار مهم استریندبرگ عبارتند از :((توده ی هیزم)) ، ((مادمازل ژولی)) ، ((به سوی دمشق)) ، ((قوی تر))، ((سونات اشباح و رویا)) به همراه تعدادی رمان و زندگی نامه.