سینما و سریال

آنچه که باید درباره سینمای ایران بدانید

سینمای ایران

در سفری که «مظفرالدین شاه» در سال 1900 میلادی (پنج سال پس از تولد و نمایش فیلم توسط برادران لومیر در پاریس) به فرانسه می رود، دستگاه سینماتوگراف را می بیند و تعریفی که از آن ارائه می دهد چنین است:

«دستگاهی است که بر روی دیوار می اندازند و مردم در آن حرکت می کنند.»

میرزا ابراهیم خان عکاسباشی به دستور شاه دستگاه را خریداری می کند. او نخستین فیلمبردار و مستند ساز ایرانی است.

به هر حال سینماتوگراف در اوایل سال 1275 ه. ش وارد ایران شد و در ابتدای ورود در خدمت طبقه حاکم قرار گرفت.

اولین سالن سینما در سال 1283 در خیابان چراغ گاز توسط «میرزا ابراهیم خان صحافباشی» تاسیس شد.

در سال 1286 شمسی، «مهدی روسی خان» با خرید یک دستگاه پرژکتور اقدم به نمایش عمومی فیلم های کوتاه 8 تا 9 دقیقه ای کرد. همزمان با «روسی خان» ، «آقا یوف (تاجر باشی) در خیابان چراغ گاز، اقدام به نمایش فیلم می کند؛ ولیکن نخستین کسی که بهره برداری همگانی از سینما را در سال 1291 رواج داد و پس از آن همیشه در ایران سالن سینما وجود داشت، «آراداش باتماگرایان» معروف به «اردشیر خان ارمنی» بود. او نخستین کسی است که سریال «تارزان» را وارد کشور کرد و بوفه و نوازنده را وارد سالن سینما نمود. نخستین فیلمبردار حرفه ای، «خان بابا معتضدی» است که در سالهای 1310_1304 فیلم های خبری و مستند صامت می ساخت. معروف ترین فیلم او «مجلس موسسان» است که در سال 1304 درباره برگزیده شدن «رضاخان» توسط مجلس موسسان بود.

«معتضدی» او لابراتور ظهور فیلم را نیز در تاریکخانه اش دایر کرد. اولین سینمایی که برنامه های مرتبی نمایش می داد، سینمای «علی وکیلی» به نام «گراند سینما» بود.

 

چون فیلم ها هنوز صدا دار نشده بودند، در هر سینما ارکستری در فواصل برنامه ها می نواخت تا این که چند سال بعد با تاسیس سینما ایران گرامافونی به جای ارکستر ها در سینما قرار گرفت. بعد از چندین سال «علی وکیلی» سینمایی برای زنان در سالن مدرسه زرتشتیان ایجاد کرد. در سال 1309 با تاسیس سینما «پالاس» توسط «مرتضی قلی خان بختیاری» فیلم ها ناطق شدند. در همین سال سانسور فیلم ها شروع شد. اولین فیلم بلند سینمایی در سال 1308، فیلم «آبی و رابی» ساخته ی «آوانس اوگانیانس» (یا اوهانیان) می باشد. او دومین فیلم خود را سه سال بعد به نام «حاجی آقا آکتور سینما» می سازد که آن نیز صامت بود. وی موسس نخستین مدرسه سینمایی ایران نیز می باشد.

(آبی و رابی ماجرای دو مرد، یکی بلند قد و دیگری کوتاه قد را تصویر می کرد و «حاجی آقا آکتور سینما» به فساد اخلاقی می پرداخت.

فیلم، قصه مردی مذهبی و سنتی را بیان می کند که دچار تحول می شود، نفرتش را نسبت به سینما از دست می دهد و اعلام می کند که سینما در ترقی عده زیادی از ایرانیان نقش ارزشمندی داشته است.)

فیلمنامه اولین فیلم بلند و ناطق فارسی زبان «دختر لر» (1933 م، 1311 ه. ش) به وسیله «عبدالحسین سپنتا» شاعر ایرانی نوشته شد و اردشیر ایرانی آن را در هندوستان کارگردانی کرد.

فیلم، قصه عاشقانه ملودراماتیکی داشت و در عین حال ملی گرایی ایرانی را می ستود. نمایش این فیلم در ایران بسیار موفقیت آمیز بود. پس از فیلم «دختر لر» با شخصیت های «جعفر و گلنار»، سپنتا شروع به ساخت حماسه های ملی کرد و فیلم دوم خود را که از زندگی «حکیم فردوسی» از جوانی تا پیری بود با نام «فردوسی» وارد بازار کرد.

در سال 1324 اولین فیلم دوبله شده به نمایش درمی آید؛ نام این فیلم قرانسوی «دختر فراری» بود و «دکتر اسماعیل کوشان» آن را در ترکیه دوبله کرده بود.

 

در سال 1330 به تنهایی و برای اولین بار هفت فیلم فارسی به نمایش درآمد و در سال 1331 فعالیت های سینمایی باز هم بیشتر شد و با گسترش استودیوها، فیلم سازان فیلم های بیشتری ساختند؛ یکی از این فیلم ها «ولگرد» به کارگردانی «مهدی رئیس فیروز» بود که نقش اصلی آن را «ناصر ملک مطیعی» به عهده داشت. این فیلم بعدها الگوی بسیاری از فیلم ها شد.

فیلم «جدال با شیطان» ساخته «حسین مدنی» از جمله فیلم های دهه 30 بود که صدا و موسیقی آن همزمان روی صفحه ضبط شده بود و کسی دیگر به جای قهرمان فیلم آواز می خواند. فیلم ساز پرکار این دوره «پرویز خطیبی» بود. سال 1332 سال دگرگونی سینمای فارسی و سرآغاز حاکمیت رقص و آواز در سینمای ایران است.

اولین فیلم رنگی ایرانی در همین سال با نام «گرداب» ساخته شد. «دختر چوپان» سرآغاز تحریف فرهنگ زندگی روستایی بود، چرا که کارگردانان با مسائل زندگی روستائیان کاملا بیگانه بودند اما در همین دوران فیلمی وجود داشت که در آن برای اولین بار از چهار فیلمبردار استفاده شد.

نام این فیلم «عروس دجله» به کارگردانی «نصرت الله محتشم» می باشد و اولین آنونس (فیلم آگهی) در تاریخ سینمای ایران مربوط به فیلم «دختری از شیراز» به کارگردانی «مرحوم ساموئل خاچیکیان» است. در سال 1334، پانزده فیلم به نمایش درآمد؛ این سال به سال یکه تازی فیلم «امیر ارسلان نامدار» معروف است که ساخته «شاپور یاسمی» می باشد. در سال 1335، منتقدی به نام «محمدعلی جعفری» به فیلم سازی روی می آورد و فیلم «مرجان» را می سازد. در همین سال «دکتر هوشنگ کاووسی» که تحصیل کرده فرانسه بود، فیلم «هفده روز به اعدام» را می سازد که به نظر می رسد اولینفیلم پلیسی سینمای ایران باشد. در سال 1336 تولید فیلم کم شده و فقط 12 فیلم ساخته می شود که اگرچه محتوا سیر نزولی پیدا می کند در عوض کیفیت فنی فیلم ها بهتر می شود. بهترین نمونه آن فیلم «شب نشینی در جهنم» است که به کارگردانی مشترک «موشق سروری و خاچیکیان» انجام گرفته است.

سال 1337، سالی است که «کلاه مخملی ها» با فیلم «لات جوانمرد» اثر «مجید محسنی» پا به صحنه ی سینما می گذارند. در این فیلم «مجید محسنی» دوربین فیلمبرداری را از استودیو خارج کرد و به فضای کوچه و خیابان برد.

«فرخ غفاری» در این سال کانون فیلم را پایه گذاری کرد و فیلم «جنوب شهر» را ساخت که به علت نمایش مناطق فقیر نشین سانسور و توقیف شد. سالهای 1338 و 1339 سینمای ایران دستاورد چشمگیری ندارد و همچنان درجا می زند. سال 1340 را سینمای ایران با سرگردانی آغاز کرد؛ محتوای فیلم ها اغلب کمدی، حادثه ای، ملودرام و جنایی بود.

«ساموئل خاچیکیان» با دو فیلم هیجان انگیز «فریاد نیمه شب» و «یک قدم تا مرگ»، پیشگام «جنایی سازی» سینمای ایران شد.

 

سال 1341 در شرایطی شروع می‌شود که فیلم‌سازان تحت تاثیر فیلم‌های «خاچیکیان» به سوی جنایی سازی پیش می رفتند. استفاده ناشیانه و تکراری از لنز زوم، نورپردازی اغراق‌آمیز، موسیقی گوش‌خراش، چهره‌های کریه و اسکلت، در این فیلم‌ها بیشتر دیده می شود.

در این سال یک شاهکار خلق می شود.

«فروغ فرخزاد» شاعره هنرمند با فیلم مستند شاعرانه خود به نام «خانه سیاه است» خوش می‌درخشد و در فستیوال آلمان جایزه می‌گیرد.

 

این فیلم شعری پراحساس از یک مرکز درمانی جذامی‌ها ست. سال 1342 سالی آکنده از جنب و جوش سیاسی و اجتماعی و از نظر سینمایی فقیر، پوچ و تهی است. در این سال نخستین محصول مشترک ایران با کشورهای خارجی تولید می‌شود؛ از جمله «جدال در آفتاب» اثر «کوشان »؛ در سال 1342 دست‌اندرکاران فیلم‌سازی همچنان به ساخت فیلم‌های بی‌محتوا ادامه دادند؛ تنها نقطه روشن این سال‌ها فیلم «شب قوزی» ساخته «فرخ غفاری» است که براساس یکی از داستان‌های هزار و یک‌ شب ساخته شد.

در سال 1344 تنها یک کار شاخص با نام «خشت و آینه» به کارگردانی «ابراهیم گلستان» ساخته شد اما این سال، سال «گنج قارون» و سینمای «قارونیسم» یا «سینمای آبگوشتی» بود که پس از موفقیت شگفت آور این فیلم و فروش نجومی خود، تمام تهیه‌کنندگان را به سمت این سینما کشاند و فیلم زیبا و ساده «خشت و آینه» را که به رنج‌ها و بیچارگی‌های آدم‌های بی‌پناه می‌پرداخت محو نمود.

در سال 1345، مجموعه ای از فیلم های «قارونی» ساخته می شود. به این لیست توجه کنید:

«حاتم طایی، جهان پهلوان، گدایان تهران، هارون و قارون، عشق قارون، گنجینه سلیمان و …». در اواخر دهه 1340، صنعت فیلم داخلی که مشغول به تولید ملودرام، کمدی، و فیلم های راجع به لوطی ها بود، ناگهان با نمایش دو فیلم تکان خورد، این دو فیلم گرایش جدیدی در سینمای ایران پدید آوردند که بعدها از آن به «موج نو» ی سینمای ایران یاد کردند. «قیصر» (1348 یا 1969 م) ساخته «مسعود کیمیایی» با ایجاد تضادی مضاعف و قوی بین قهرمان و ضد قهرمان فیلم، پرداخت ظریف تر و بهتری از ژانر لوطی ارائه داد؛ بدین ترتیب که پهلوان با سنت و فرهنگ ایرانی پیوند دارد و ضدقهرمان از آنها تخلف می کند. (که در بعضی محافل این موقعیت به منزله پیشرفت غرب زدگی و دین زدایی تلقی شد). بنابراین «پی رنگ» انتقام که در ژانر لوطی وجود داشت و معمولا دفاع از ناموس را در بر می گرفت، تلویحا به منزله دفاع از اصالت ایرانی تعبیر شد. همچنین کیمیایی با استفاده از سبک فیلم‌سازی متکی بر اکشن؛ زوایای دراماتیک دوربین و موسیقی هیجان‌انگیز ضرب آهنگ ژانر را شدت بخشید.فیلم دیگری که به همان اندازه، صنعت فیلم داخلی و بینندگان را تکان داد، «گاو»  ساخته «داریوش مهرجویی» بود؛ قصه مرد کشاورزی که گاو خود را از دست می‌دهد، درحالی‌ که این حیوان تنها منبع تأمین زندگی اوست؛ متعاقب آن مرد در جسم و روح خود به غالب گاو فرو می‌رود .این فیلم گرایش به واقع‌گرایی اجتماعی را احیا کرد، گرایشی که غفاری بیش از یک دهه قبل پایه قبل پایه‌گذاری کرده بود. فیلم از قصه‌ای نوشته غلامحسین ساعدی، یکی از نویسندگان معاصر و پیشرو استفاده کرد و منادی پیوند جدیدی بین فیلم‌سازان و نویسندگان شد. این فیلم با سرمایه دولت (وزارت فرهنگ و هنر) ساخته شد و خود دولت (همان وزارت‌خانه) آن را به مدت یک سال سانسور و توقیف کرد. این فیلم در جشنواره‌های خارجی نیز خوش درخشید. در این‌جا جا دارد به دو فیلم درخشان اواخر دهه 40 نیز اشاره کنیم: فیلم «سیاوش در تخت جمشید» (1346) ساخته فریدون رهنما و فیلم «شوهر آهو خانم» (1347) ساخته «داوود ملاپور».

سال 1349 را باید سال خوبی در ارائه فیلم‌ها دانست. این سال سرآغاز تولید فیلم های انیمیشن در کانون است و فیلم‌های کوتاه خوبی نیز در آن‌جا تولید گردید، همچون «سازدهنی» (1351 ه یا 1973 م) ساخته «امیر نادری».

در این سال «داریوش مهرجویی» ، «آقای هالو» را می‌سازد؛ که براساس نمایشنامه‌ای از «علی نصیریان» بود و همچون «گاو» شیوه رئالیستی و صادقانه‌ای دارد. «مرحوم علی حاتمی»  فیلم موزیکال «حسن کچ» و سپس «طوقی» را کارگردانی می‌کند.

 

سال 1350؛ فیلم های مهم این سال عبارت‌اند از: «خداحافظ رفیق» ساخته «امیر نادری» که (سینمای خشونت را بدعت می‌گذارد) ، «درشکه‌چی» اثر «نصرت کریمی» ، «فرار از تله» ساخته مرحوم «جلال مقدم» ، «آدمک» ساخته «خسرو هریتاش» و «داش آکل» ساخته «مسعود کیمیایی» (بر اساس قصه «داش آکل» نوشته صادق هدایت). سال 1351 ، سال بحران و ورشکستگی است. ولی در بین فیلم‌های ضعیف و مبتذل این سال، فیلم‌های «رگبار» اثر «بهرام بیضایی» و «پستچی» اثر «داریوش مهرجویی» بسیار قابل توجه‌اند.

در این سال سنت تقلید و کپی برداری از روی فیلم های خارجی شروع می شود که نمونه خوبش فیلم «صبح روز چهارم» ساخته «کامران شیردل» است که بی شباهت به فیلم «از نفس افتاده» «ژان لوک گدار» نیست. محتوای فیلم های 1352 بیشتر عصیان بود. اولین فیلم «ناصر تقوایی» یعنی «آرامش در حضور دیگران» در این سال ساخته می شود؛ این فیلم لحنی تلخ و بدبینانه به اجتماع دارد.

«تنگنا» دومین ساخته «امیر نادری» حکایت زخم ها و درماندگی هاست. در این سال «کیمیایی» ، «خاک» را می سازد و مرحوم «سهراب شهید ثالث» فیلم درخشان «یک اتفاق ساده» را کارگردانی می کند که با ساخت این فیلم فصل تازه ای در سینمای ایران باز می شود. «مغول ها» ساخته «پرویز کیمیاوی» اتفاقی خوشایند بود و «تنگسیر» ساخته «امیر نادری» تماشاگر عام و خاص را راضی نمود. «ناصر تقوایی» با ساخت «نفرین» بیشتر به سوی طبیعت گرایی روی می آورد. در این بین دو ساخته درخشان و قابل توجه سربرمی آورند. فیلم «اسرار گنج دره جنی» اثر «ابراهیم گلستان» و «شازده احتجاب» ساخته «بهمن فرمان آرا». سال 1354، سینمای تجاری و عامه پسند همچنان به کپیه برداری و فرمول خاص خود ادامه می دهد، و سینمای مستقل («موج نو») نیز کماکان خلاف جهت بازار حرکت می کند. فیلم های مهمی همچون :«سرایدار» اثر «خسرو هریتاش» ، «گوزنها» اثر «مسعود کیمیایی» ، «طبیعت بی جهان» اثر «سهراب شهید ثالث» ، «غریبه و مه» اثر «بهرام بیضایی» ، «زنبورک» اثر «فرخ غفاری» ساخته می شوند. در سال 1355 ، زمزمه ورشکستگی سینمای ایران به گوش می رسد و در همین سال مرحوم «علی حاتمی» ، «سوته دلان» را می سازد و در آن به عرفان و تجلیات عشق می پردازد.

سال 1357، سال تظاهرات پرشور و حرکتهای گسترده علیه حکومت وقت و پیروزی مردم و حاکمیت جمهوری اسلامی بود. در روزهای اولیه انقلاب، سینما به این دلیل که شدیدا حامی طرح های غرب گرایانه رژیم پهلوی تلقی می شد، محکوم گردید؛ واردات فیلم محدود شد و بازیگران و فیلم سازان نیز در معرض «تصفیه سازی» قرار گرفتند. در این دوره چند فیلم با کیفیت مطلوب ساخته شد و از بین آنها «جستجو» ساخته «امیر نادری» و دو فیلم از بهرام بیضایی، «چریکه تارا» و «مرگ یزدگرد» توقیف شدند. از دیگر فیلم های این دوره می توان به «دایره مینا» اثر «داریوش مهرجویی» (زندگی محرومانی که برای گذران زندگی و کسب پول جهت خرید مواد مخدر، خون خود را می فروشد)، «مرثیه» اثر «امیر نادری» ، «سفر سنگ» اثر «مسعود کیمیایی» اشاره کرد. باید گفت که فیلم های دهه 1350 بیشتر بر ادبیات معاصر ایران تکیه داشتند و موضوعات مستند در این میان طرحی بود برای بیان مسائل اجتماعی و سیاسی.

در سال 1361 (یا 1983 م) وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، «بنیاد فارابی» را تاسیس کرد تا روند ورود و صدور فیلم را اداره کند و بهبود بخشد، همچنین تولید داخلی را مورد حمایت قرار دهد.

در این سال گروهی از کارگردان های جدید همراه با چند فیلم ساز کهنه کار، شروع به ساختن فیلم های پر محتوا کردند. آثار برجسته این دوره عبارت اند از : «باشو غریبه کوچک» (1363) ساخته «بهرام بیضایی» ، «دونده» (1363) ساخته «امیر نادری» ، «ناخدا خورشید» (1364) اثر «ناصر تقوایی» ، « اجاره نشینها» (1364) ساخته «داریوش مهرجویی» و «دستفروش» (1364) ساخته «محسن مخملباف».

 

در دوران پس از انقلاب فیلم های بسیاری موفق به کسب جایزه در جشنواره های بین المللی شدند؛ آثاری همچون : «عروسی خوبان» (1369) و «ناصرالدین شاه آکتور سینما» (1370) ساخته «محسن مخملباف» ف «نار و نی» (1370) ساخته «سعید ابراهیمی فر» ، «در مسیر تند باد» (1370) ساخته «مسعود جعفری جوزانی» ، «دندان مار» (1372) ساخته «مسعود کیمیایی» ، «مدرسه ای که می رفتیم» (1371) و «هامون» (1372) به کارگردانی «داریوش مهرجویی» ، «مشق شب» (1370) ، «کلوزآپ» (1372) و «زندگی و دیگر هیچ» (1374) ساخته «کیارستمی» و «مسافران» (1374) ساخته «بهرام بیضایی».

 

سینمای مستند ایران

سینمای مستند ایران، تاریخی برابر با سینمای ایران دارد؛ زیرا که سینمای ایران، چه در زمینه نمایش فیلم و چه در عرصه اولین تجربه ها در زمینه سینما، با فیلم مستند آغاز می شود و نقطه شروع آن به سفر مظفرالدین شاه قاجار مربوط است (در سال 1900 میلادی). نخستین فیلم مستند را «ابراهیم خان عکاسباشی» با فیلم برداری از «جشن گلها» در پاریس می سازد. بعد از او «خان بابا معتضدی» نخستین ایزانی است که در سطحی حرفه ای تر دست به مستند سازی می زند. او فیلم هایی از مجلس موسسان و مراسم سوگند خوردن «رضا خان» تهیه می کند. در این سالها چند فیلم مستند تاریخی خوب، توسط خارجیان و درباره ایران ساخته می شود. «علف» (1924) به کارگردانی «مریان سی کوپر» که درمورد کوچ طایفه ایل بختیاری است. فیلم دیگری نیز توسط سندیکای راه آهن آلمان به نام «راه آهن ایران» ساخته شد که قسمت اول آن درمورد  راه های صعب العبور و زندگی مردم ایران است و قسمت دوم شروع عملیات تا افتتاح راه آهن شمال است.

 

فیلم دیگری نیز موسوم به «کاروان زرد» توسط فرانسویان ساخته شد. در سال 1336، عده ای از دانشجویان ایرانی که در خارج فارغ التحصیل شده اند بازار مستندسازی را رونق می دهند. مانند :«از قطره تا دریا» ، «یک آتش» و «چشم انداز» ساخته «ابراهیم گلستان». فیلم سازان دیگر برای فرار از فیلم فارسی، رو به ساختن مستند می آورند. «اون شب که باران آمد» ، «قلعه» ، «تهران پایتخت ایران است» ساخته «کامران شیردل»؛ همین طور دشواری در تهیه فیلم هایی با مضامین سیاسی اجتماعی زمینه ساز معدود فیلم هایی با قالب های انسانی عاطفی می شود؛ «آوایی که عتیقه می شود» ساخته «خسرو سینایی» و «ندامتگاه» اثر «کامران شیردل»؛ نمونه ای از این فیلم هاست. یکسری فیلم ساز نیز به «شکل گرایی» روی می آورند، مثل فیلم های «سفال» و «ریتم» اثر «منوچهر طیاب» یا فیلم «موج و مرجان و خارا» اثر مشترک «ابراهیم گلستان» و «آلن پندری» فیلم سازان دیگری نیز به استعاره و استفاده از آن در فیلم سازی روی می آورند که مهم ترین آنها عبارت اند از: «نخل» اثر ناصر تقوایی»، «طلوع فجر» اثر «احمد فاروقی» ، «بوم سیمین» اثر «کامران شیردل» ، «جام حسنلو» اثر «محمدرضا اصلانی» ؛ انگشت شماری از فیلم های مستند وجود دارند که فیلم ساز با ضبط آنها به بازپرداخت «حقیقت» نائل آمده است؛ همچون :«تهران پایتخت ایران است» و «قلعه» اثر «شیردل» و «باد جن» اثر «تقوایی».

با انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی پای دوربین نیز به جبهه های جنگ کشیده شد و یکی از بزرگان مستندهای جنگی، «شهید سید مرتضی آوینی» است که تمامی هم و غم خود را صرف «تصویر» کردن دفاع مقدس نمود. او روایتگری صادق از حوادث عمده روزگار خویش  بود؛ آنقدر صادق که سرانجام به راهی رفت که دوست می داشت. ساختار ویژه او در مجموعه «روایت فتح» ساختاری بود مبتنی بر همدلی و این مهم از طریق ریتم تصاویر، مونتاژ و استفاده از راوی (با صدای خود آوینی) با لحنی خودمانی و همدلانه صورت می گرفت.

 

مهم ترین کارگردانان سینمای ایران

 

خسرو سینایی

او را بیشتر به عنوان یک مستندساز می شناسند.

 

فیلم شناسی خسرو سینایی

1_ مرثیه گمشده (1341) ، 2_ زنده باد (1359) ، 3_ یار در خانه (1366) ، 4_ در کوچه های عشق (1370) ، 5_ کوچه پائیز (1376) 6_ عروس آتش (1378).

فیلم های کوتاه: آوایی که عتیقه می شود، آنسوی هیاهو، پرستش، سردی آهن، حاج مصورالملکی، شرح حال، حسین یاوری، نامه ها، سفر به تاریخ، ده صحنه تا اخراج.

 

مسعود کیمیایی

1_ بیگانه بیا (1347) ، 2_قیصر (1348) ، 3_ رضا موتوری (1349) ، 4_ داش آکل (1350) ، 5_ بلوچ (1351) ، 6_ خاک (1352) ، 7_ گوزنها (1354) ، 8_ غزل (1355) ، 9_سفر سنگ (1357) ، 10_ خط قرمز (1361) ، 11_ تیغ و ابریشم (1365) ، 12_ سرب (1367) ، 13_ دندان مار (1368) ، 14_ گروهبان (1369) ، 15_ ردپای گرگ (73_1371) ، 16_ تجارت (1373) ، 17_ ضیافت (1374) ، 18_ سلطان (1375) ، 19_ مرسدس (1376) ، 20_فریاد (1377) ، 21_ سربازان جمعه (1383) ، 22_ حکم (1384).

 

علی حاتمی

1_ طوقی (1349) ، 2_ باباشمل (1350) ، 3_ قلندر (1351) ، 4_ خواستگار (1351) ، 5_ ستارخان (1351) ، 6_ سوته دلان (1356) ، 7_ حاجی واشنگتن (77_1361) ، 8_ کمال الملک (1363) ، 9_ مادر (1368) ، 10_ دلشدگان (1370) ، 11_ جهان پهلوان تختی 1374 (ناتمام).

مجموعه های تلویزیونی : هزار دستان ، سلطان صاحبقران.

 

سهراب شهید ثالث

1_یک اتفاق ساده (1352) ، 2_طبیعت بی جان (1354) ، 3_ در غربت (1354) ، 4_ قرنطینه 1354 (ناتمام) ، 5_ زمان بلوغ (1355) ، 6_ خاطرات روزانه یک مرد عاشق (1356) ، 7_ مرخصی طولانی لوته آیزنر (1357) ، 8_ یک زندگی (1360) ، 9_ مدینه فاضله (1361) ، 10_ گیرنده ناشناس (1362) ، 11_ درخت بید (1363) ، 12_ هانس جوانی از آلمان (1363) ، 13_ فرزند خوانده ویرانگر (1364) ، 14_ گل های سرخ برای آفریقا (1370).

 

ناصر تقوایی

1_ آرامش در حضور دیگران (52_1347) ، 2_ صادق کرده (1351) ، 3_ نفرین (1352) ، 4_ ناخدا خورشید (1365) ، 5_ ای ایران (1367) ، 6_ قصه های کیش – کشتی یونانی (1377) ، 7_ کاغذ بی خط (1380).

مجموعه های تلویزیونی : دایی جان ناپلئون (56_1355) ، کودکان سرزمین ایرا.

فیلم های کوتاه : باد جن ، اربعین ، نان خورهای بیسواد ، خرما ، نخل ، مشهد اردهال ، زار ، تلفن ، رهایی ، رقص شمشیر ، فرش.

 

فریدون رهنما

سیاوش در تخت جمشید (1346) ، پسر ایران از مادرش بی خبر است (1352).

 

ابراهیم گلستان

خشت و آینه (1344) ، اسرار گنج دره جنی (1353)

فیلم های کوتاه : آب و گرما ، یک آتش ، موج مرجان خارا ، از قطره تا دریا ، تپه های مارلیک ، جواهرات سلطنتی ، سفید و سیاه ، ما آدمیم.

 

فرخ غفاری

عروس کدومه (1338) ، شب قوزی (1343) ، زنبورک (1354).

 

بهمن فرمان آرا

شازده احتجاب (1353) ، سایه های بلندباد (1358) ، بوی کافور عطر یاس (1378) ، خانه ای روی آب (1380).

 

بهرام بیضایی

1_ رگبار (1350) ، 2_ غریبه و مه (1352) 3_ کلاغ (1355) ، 4_ چریکه تارا (58_1357) ، 5_ مرگ یزدگرد (1360) ، 6_ باشو غریبه کوچک (68_1364) ، 7_ شاید وقتی دیگر (1366) ، 8_ مسافران (1370) ، 9_ قصه های کیش – گفتگو با باد (1377) ، 10_ سگ کشی (1379).

فیلم های کوتاه : عمو سیبیلو ، سفر

 

 

داریوش مهرجویی

1_ گاو (1348) ، 2_ آقای هالو (1349) ، 3_ پستچی (1351) ، 4_ دایره مینا (57_1354) ، 5_ مدرسه ای که میرفتیم (68_1359) ، 6_ سفر به سرزمین آرتور رمبو (1365) ، 7_ شیرک (1366) ، 8_ هامون (1368) ، 9_ بانو (1370) ، 10_ سارا (1371) ، 11_ پری (1373) ، 12_ لیلا (1375) ، 13_ درخت گلابی (1376) ، 14_ قصه های کیش – دختر دایی گمشده (1377) ، 15_ میکس (1378) ، 16_ بمانی (1380).

 

عباس کیارستمی

1_ گزارش (1357) ، 2_ اولیها (1363) ، 3_ خانه دوست کجاست؟ (1365) ، 4_ مشق شب (1367) ، 5_ کلوزآپ (1368) ، 6_ زندگی و دیگر هیچ (1370) ، 7_ زیر درختان زیتون (1372) ، 8_ طعم گیلاس (1376) ، 9_ باد ما را خواهد برد (1378) ، 10_ ABC آفریقا (1380).

فیلم های کوتاه : زنگ تفریح ، تجربه ، همسرایان ، راننده ، دو راه حل برای یک مسئله.

 

پرویز کیمیاوی

1_ باغ سنگی (1354) ، 2_ اوکی مستر (1356) ، 3_ ایران سرای من است (1377) ، 4_ مغولها.

فیلم های کوتاه : یا ضامن آهو ، مسجد گوهرشاد ، پ مثل پلیکان.

 

امیر نادری

1_ تنگنا (1352) ، 2_ تنگسیر (1352) ، 3_ سازدهنی (1352) ، 4_ مرثیه (57_1354) ، 5_ ساخت ایران (1356) ، 6_ جستجو 1 (1359) ، 7_ جستجو 2 (1360) ، 8_ دونده (1363) ، 9_ آب و باد و خاک (70_1366) ، 10_ منهتن از روی شماره (1371) ، 11_ منهتن از روی الفبا (1375).

فیلم  های کوتاه : تجربه ، انتظار.

 

ابراهیم حاتمی کیا

1_ هویت (1365) ، 2_ دیده بان (1367) ، 3_ مهاجر (1368) ، 4_ وصل نیکان (1370) ، 5_ از کرخه تا راین (1371) ، 6_ خاکستر سبز (1372) ، 7_ بوی پیراهن یوسف (1374) ، 8_ برج مینو (1374) ، 9_ آژانس شیشه ایی (1376) ، 10_ روبان قرمز (1377) ، 11_ موج مرده (1379) ، 12_ ارتفاع پست (1380).

 

رخشان بنی اعتماد

1_ خارج از محدوده (1366) ، 2_ زرد قناری (1367) ، 3_ پول خارجی (1368) ، 4_ نرگس (1370) ، 5_ روسری آبی (1373) ، 6_ آخرین دیدار با ایران دفتری (ویدئویی) (1374) ، 7_ بانوی اردیبهشت (1376) ، 8_ قصه های کیش – بومی و باران (1377) ، 9_ زیر پوست شهر (1379).

 

مجید مجیدی

1_ بدوک (1370) ،2 _ پدر (1374) ، 3_ بچه های آسمان (1375) ، 4_ رنگ خدا (1377) ، 5_ باران (1379).

 

محسن مخملباف

1_توبه نصوح (1361) ، 2_ دو چشم بی سو (1362) ، 3_ بایکوت (1364) ، 4_ دستفروش (1365) ، 5_ بای سیکل ران (1367) ، 6_ عروسی خوبان (1367) ، 7_ نوبت عاشقی (1369) ، 8_ شبهای زاینده رود (1369) ، 9_ ناصرالدین شاه آکتور سینما (1370) ، 10_ هنرپیشه (1371) ، 11_ سلام سینما (1373) ، 12_ گبه (1374) ، 13_ نون و گلدون (1374) ، 14_ قصه های کیش – در (1377) ، 15_ سکوت (1379) ، 16_ سفر به قندهار (1380).

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *